به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی فردونیوز؛هر سال فاصله بین انتظار و عملکرد بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن افزون‌تر می‌شود. دانشگاهیان جانمایی نامناسب و مخاطبان نداشتن ایده و جذابیت را دلیل این موضوع می‌دانند. عملکرد این بخش از نمایشگاه را به صورت دقیق‌تر در این گزارش بخوانید.

خیلی دور خیلی نزدیک؛ مروری بر جایگاه تنها قرارگاه دانشگاهیان در نمایشگاه بین‌المللی قرآن

بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم با شعار «قرآن، معنای زندگی» از ۲۱ اردیبهشت‌ تا ۴ خردادماه در مصلای حضرت امام خمینی(ره) میزبان حضور علاقه‌مندان است. بخش دانشگاهی نمایشگاه هر ساله با حضور دانشگاه‌ها و نهاد‌های مرتبط با دانشگاه از جمله دانشگاه‌های وزارت علوم و دانشگاه‌های وابسته به وزارت بهداشت فعال است. البته امسال همانند دیگر دوره‌های برپایی نمایشگاه مشکل جانمایی و اسکان نامطلوب این بخش باعث شده که بخش دانشگاهی در انتهایی‌ترین قسمت نمایشگاه استقرار یابد و بازدیدکننده زیادی نداشته باشد و این جانمایی دور از دسترس عملاً بر فرو رفتن این بخش در لاک خود می‌افزاید.

 ایده دانشگاه علامه برای رهایی از رخوت بخش دانشگاهی

برخی غرفه‌های دانشگاهی برای جذب مخاطب خود تهمیداتی اندیشیده‌اند و انصافاً ایده‌های خوبی هم داشته‌اند، برای مثال دانشگاه علامه طباطبایی که هرسال تنها با برپایی طرح‌هایی از جمله «یک قرآن؛ هزاران صدا» و یا اجرای طرح «سهم من از ماه خدا» اقدام به جلب نظر مخاطبان می‌کرد. اما در این دوره و به همت مرکز قرآن و عترت این دانشگاه هر شب مسابقه‌ای را با عنوان «اتاق فرار» که پیرامون ماجرای حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ است، برگزار می‌کند. این مسابقه به صورت تیمی برگزار می‌شود و تیم‌های شرکت‌کننده بعد از تماشای یک فیلم از یک خبرنگار فرضی به نام عدنان که در جریان جنگ در کشور خود در پی نجات لیستی از اسامی و تصاویر دانشمندان است، وارد اتاقی می‌شوند و فقط ۳۰ دقیقه فرصت است تا لیست اسامی را پیدا کنند تا این لیست به دست دشمن نیفتد. در این زمان باید قفل‌هایی را به کمک کد‌هایی که در اتاق موجود است باز کنند تا به پاسخ نهایی و پیدا کردن لیست اسامی دست پیدا کنند.

ایده‌هایی برای رهایی از رخوت بخش دانشگاهی تا غرفه‌هایی که بود و نبودشان فرقی نمی‌کندبه تایید خانم صبور برسد/ایده‌هایی برای رهایی از رخوت بخش دانشگاهی تا غرفه‌هایی که بود و نبودشان فرقی نمی‌کند

اگرچه این مسابقه از جذابیت لازم برخوردار و به اندازه کافی ایده نویی است تا بخش دانشگاهی را از کنج عزلت جستن برهاند و تلاش هم شده با بهره‌گیری از آیات قرآن و نمادهایی چون؛ علما و تصاویر آن‌ها و عکس‌هایی از بارگاه و حرم اباعبدالله‌(ع) چارچوبی دینی و قرآنی داشته باشد، باز هم یک مسابقه مانند مسابقاتی از این نوع است و انتظار می‌رفت با طرح ایده‌هایی جذاب‌تر و با بهره‌گیری از معارف قرآن و اهل‌بیت(ع) در نمایشگاهی با نام قرآن، قرآنی‌تر ظاهر شوند.

 ایده‌هایی برای رهایی از رخوت بخش دانشگاهی تا غرفه‌هایی که بود و نبودشان فرقی نمی‌کند

 نمایش تئاتر آیینی در غرفه دانشگاه آزاد

غرفه دانشگاه آزاد اسلامی یکی دیگر از غرفه‌های حاضر در بخش دانشگاهی نمایشگاه امسال است که در این غرفه پایان‌نامه‌های متعددی در زمینه علوم قرآنی، الهیات و معارف اسلامی و نیز نشریات علمی حوزه علوم قرآن و حدیث که در این دانشگاه چاپ و منتشر می‌شود، بر روی استند‌هایی که در غرفه موجود است، چیده شده است. در این غرفه همچنین مسابقه شب‌های نورانی با موضوع بیانیه گام دوم، که از سوی رهبر معظم انقلاب صادر شد، برگزار می‌شود. دیگر برنامه طراحی شده از سوی دانشگاه آزاد در این نمایشگاه اجرای نمایش تئاتر آیینی با موضوعی قرآنی است که هر شب قبل و بعد از افطار در محل برپایی بخش دانشگاهی و مقابل غرفه دانشگاه آزاد برگزار می‌شود و برای دقایقی مخاطبان را در این بخش گردهم می‌آورد.

 فضایی کوچک، ایده‌ای کوتاه و موجز اما خوب

دانشگاه هنر در بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن امسال فقط به ارائه یک کار بصری و مفهومی اما در نوع خود جذاب و دیدنی و برگرفته از آیه ۳۵ سوره نور «اللّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاة فِیها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ فِی زُجاجَة الزُّجاجَةُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَة مُبارَکَة زَیْتُونَة لا شَرْقِیَّة وَ لا غَرْبِیَّة یَکادُ زَیْتُها یُضِیءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلى نُور یَهْدِی اللّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَضْرِبُ اللّهُ الْأَمْثالَ لِلنّاسِ وَ اللّهُ بِکُلِّ شَیْء عَلِیمٌ» پرداخته است.

در غرفه دانشگاه هنر با به‌کارگیری المان‌های متعددی از آینه، عکس، شیشه‌های شفاف و پخش فیلم کوتاهِ یک دقیقه‌ای، مخاطب را درگیر می‌کند. در اولین لایه شک و تردید انسان‌ها برای پیدا کردن هدایت نشان داده شده است. دیواره‌های آینه‌ای که هر فرد خود را در آن معوج می‌بیند، شیشه‌های آینه‌نما که نشان از عدم قطعیت دارد که آیا شیشه است یا آینه.

 تصاویر انسان‌ها از اقوام و نژاد‌های مختلف که هر کدام مسیر زندگی خود را دارند و تلاش همگان در این مسیر، پیدا کردن راه خوشبختی است. در واقع هر فردی موفق به این مهم شود، خود را به سر منزل مقصود رسانده و آن همان «الله» است.

 در این غرفه و بعد از گذر از لایه اول انسان یک پله رشد می‌کند و وارد لایه مرکزی غرفه می‌شود. تاریکی این قسمت نمادی از ظلمت دنیاست. در این تاریکی توجه ما فقط به یک نور جلب می‌شود.

 «سلام» تا «سپاسگزاری» در غرفه دانشگاه فنی و حرفه‌ای

دانشگاه فنی و حرفه‌ای یکی دیگر از دانشگاه‌های فعال بخش دانشگاهی است که هر ساله مخاطبان خاص و عام خود را دارد. اگرچه این دانشگاه نیز مانند دیگر غرفه‌های بخش دانشگاهی سعی دارد با کمک آثار هنری و دستاورد‌های عملی و پژوهشی دانشگاهیان خود، نظر مخاطبان را جلب کند و از دور که این غرفه را ببینید بیشتر شبیه غرفه بخش هنری است تا دانشگاهی، باز هم هر چه باشد بخش هنری در این عرصه موفق‌تر و تخصصی عمل می‌کند و مخاطبان بیشتری را به خود جلب می‌کند. با این همه دانشگاه فنی و حرفه‌ای هم امسال سعی کرده از رکود و خمودگی خارج شود و اقدام به نامگذاری هر روزه برپایی نمایشگاه از «سلام» تا «سپاسگزاری» کرده است و در قالب این نامگذاری‌ها کارگاه‌ها و ورکشاپ‌های مختلفی با موضوعات متناسب با نام‌ها برگزار می‌کند.

عدالت نعمتی، مدیرکل امور فرهنگی این دانشگاه، در گفت‌وگو با ستاد خبری نمایشگاه، درباره چرایی حضور این دانشگاه در نمایشگاه قرآن در قالب نمایش آثار هنری گفت: دانشگاه فنی و حرفه‌ای بیشتر ماهیتی عملی دارد تا تئوری. شاید دیگر دانشگاه‌ها هم بتوانند در بحث‌های تئوری آثاری داشته باشند، اما دانشگاه فنی و حرفه‌ای بر اساس همین ماهیت خود و با کمک ابزارآلات موجود، سعی دارد تمام فعالیت‌ها را به این مسیر سوق دهد. معتقدیم بسیاری از مفاهیم دینی و قرآنی را می‌توان از طریق هنر به مخاطبان عرضه کرد.

در این غرفه آثار دستی دانشجویان در قالب رشته‌های قلم‌زنی، قالیبافی، معرق، آئینه کاری، نقاشی، سفالگری، عکاسی، طراحی دوخت، سفال، گرافیک ارائه می‌شود. همچنین هر روز نیز دو ورکشاپ و کارگاه عملی با حضور گروهی از دانشجویان دانشکده‌های استان‌های البرز، قم و تهران و اساتید این دانشکده برگزار می‌شود که حضور در آن برای بازدیدکنندگان علاقه‌مند نیز آزاد است.

دانشگاهی که مدیر است، اما فرقی با بخش عمومی نمایشگاه ندارد

دانشگاه فرهنگیان، که امسال مسئولیت اداره بخش دانشگاهی و مدیریت این بخش را عهده‌دار شده، سعی کرده با برپایی مسابقات رنگ‌آمیزی در مقطع سنی کودکان، ارائه و برگزاری ورکشاپ‌های خوشنویسی، معرق، برپایی مسابقات حفظ و قرائت قرآن و نیز ارائه مشاوره برای تحصیل در این دانشگاه مخاطبان را به سمت این غرفه هدایت کند. همچنین، این دانشگاه برای نخستین‌بار نرم‌افزار جزء ۳۰ قرآن کریم را در قالب واقعیت افزوده (AR) که توسط یکی از پژوهشگران این دانشگاه تولید شده، رونمایی کرده است. این محصول، ایده‌ای برای آموزش بهتر و راحت‌تر به کودکان و خردسالان است و از جمله ویژگی‌های آن می‌توان به رابط کاربری سه بعدی، آموزش ترتیل یا روخوانی قرآن متناسب با تمامی سنین، امکان انتخاب قاری کودک یا بزرگسال، امکان روخوانی و ترتیل آیات به صورت پیوسته یا به صورت آیه به آیه و امکان استفاده از فلاش گوشی اشاره کرد.

 دانشگاه علم و صنعت، کمی متفاوت‌تر

دانشگاه علم و صنعت نیز جزء دانشگاه‌هایی است که مدت زمان زیادی از حضور آن در نمایشگاه قرآن نمی‌گذرد. این دانشگاه به همت کانون قرآن و عترت خود در نمایشگاه حاضر شده و اگر چه تلاش دارد با بهره‌گیری از طبیعت و برگ‌های طبیعی در ساخت دکور جذابیت بصری غرفه را بالاتر ببرد، باز هم چیزی برای عرضه در قامت یک نهاد علمی دانشگاهی ندارد. حجت‌الاسلام سیدشهاب الدین یعقوبی که از فارغ التحصیلان مهندسی شیمی این دانشگاه بوده و بعد‌ها به علوم حوزوی گرایش پیدا کرده همه روزه در غرفه دانشگاه علم و صنعت حضور دارد و به ارائه مباحث تدبر در قرآن با محوریت هر یک از سوره‌های کوتاه قرآن و نیز آموزش تصحیح قرائت نماز می‌پردازد.

 وی در گفت‌وگو با ستاد خبری نمایشگاه با اعتراض به جانمایی بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن گفت: کمبود فضا برای ارائه همه فعالیت‌های دانشگاه‌ها مهمترین مشکلی است که در نمایشگاه با آن مواجه‌ایم. اگرچه در کنار این مسئله نبود اتاق مادر و کودک نیز یکی از مسائلی است که از مراجعان شنیده‌ایم و خوب بود برای این موضوع تمهیداتی اندیشیده می‌شد.

در این غرفه همچنین طرحی با عنوان طرح سرنخ قرآنی وجود دارد که در این طرح افراد از یک جعبه چوبی که کلماتی برگرفته از قرآن در قالب فلش کارت وجود دارد، به وسیله یک نخ به یک آیه و آیاتی از قرآن کریم که متناسب با کلمات است می‌رسند و نهایتاً به غرفه و پوسترهایی که اطلاعات بیشتری درباره آن عبارت به مخاطب می‌دهند رهنمون می‌شوند.

دانشگاهی که بود و نبودش فرقی ندارد

کانون قرآن و عترت دانشکده الهیات دانشگاه تهران نیز اداره و برپایی غرفه‌ای با نام دانشگاه تهران را برعهده دارد که در این غرفه برخی از پایان نامه‌های رشته‌های الهیات و معارف اسلامی در استندی کنار غرفه قرار داده شده و فعالیت خاصی در این غرفه دیده نمی‌شود و فقط خلاصه‌ای از برنامه‌های فرهنگی برگزار شده از سوی کانون‌ها و نهاد‌های فرهنگی این دانشگاه در سال گذشته، گزارش می‌شود.

پژوهش‌محورترین غرفه بخش دانشگاهی

پژوهشکده اعجاز وابسته به دانشگاه شهید بهشتی نیز که بیش از ۱۰ سال از فعالیت آن می‌گذرد، غرفه‌ای محدود و کوچک در بخش دانشگاهی دارد و تمامی آثار پژوهشی و کتاب‌های چاپ شده از سوی اعضای این پژوهشکده ارائه شده است و فضای علمی‌تری در حوزه علوم قرآنی ر مقایسه با دیگر غرفه‌های دانشگاهی دارد. به همت این پژوهشکده در نمایشگاه قرآن، سه نشست تخصصی قرآنی یکی با عنوان تصریف الریاح با سخنرانی غلامرضا براتی، استاد در قرآن و دیگری با عنوان خلقت انسان از نگاه قرآن است که با حضور و سخنرانی صالح حسن‌زاده برگزار می‌شود. همچنین نشستی با موضوع خلقت عالم جمعه این هفته با حضور و سخنرانی دکتر نصیری قیداری در غرفه بخش دانشگاهی و به همت پژوهشکده اعجاز برگزار خواهد شد.

 علاوه بر این، پژوهشکده اعجاز در نمایشگاه قرآن از محققان و علاقه‌مندان به شرکت در پنجمین همایش اعجاز قرآن، که مهرماه امسال برگزار می‌شود، ثبت‌نام به عمل می‌آورد. مهلت شرکت در این دوره از همایش تا پایان تیرماه سال جاری خواهد بود.

 نگاه کن، رد شو

دانشگاه سوره نیز در این بخش حاضر است و به ارائه آثار نفیس هنری و نمایش کار‌های هنری و تجسمی دانشگاهیان خود در رشته‌های متعدد نقاشی، خطاطی، ترمه، معرق، خاتم‌کاری و ... پرداخته است.

دانشگاه علمی کاربردی هم برخی آثار پژوهشی و چاپ شده دانشگاهیان خود را به نمایش گذاشته و چند اثر هنری این دانشگاه را در این غرفه در معرض دید عموم قرار داده و مانند غرفه نهاد رهبری از نبود مخاطب کافی رنج می‌برد.

دانشگاه پیام‌نور از پربرنامه‌ترین‌ها

دانشگاه پیام‌نور در ایام برپایی نمایشگاه به برگزاری نمایش خیابانی به مدت دو شب با موضوع سبک زندگی امیرالمؤمنین‌(ع) در قالب پرده‌خوانی و نقالّی اقدام می‌کند. همچنین، این دانشگاه در این دوره نخستین رادیوی اینترنتی قرآنی را در کشور، که ماحصل کار دانشگاهیان آن است، افتتاح خواهد کرد.

 همچنین قرار است غرفه دانشگاه پیام‌نور دو شب در حوزه مهدویت فعالیت کند. همچنین برای نخستین بار دانشگاهیان پیام نور به انجام کار پژوهشی پیرامون ۳۰ فراز از خطبه غدیر اقدام کرده‌اند که به صورت پوستر در فضای دانشگاهی نمایشگاه قرآن به نمایش در می‌آید. در این غرفه که در بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن که در انتهای سالن اصلی شبستان مصلی قرار دارد. علاوه بر رونمایی از آخرین دستاورد‌های پژوهشی و کتاب‌های تازه چاپ شده و نیز معرفی نخبگان قرآنی در رشته‌های قرائت و حفظ، با معرفی برخی درسنامه‌های دانشگاه پیام‌نور با عناوینی چون درسنامه‌های قرآن و نهج‌البلاغه، که کتاب‌های مرجع خیلی از رشته‌های دانشگاهی است، فعالیت می‌کند. همچنین معرفی استارتاپ کسب‌وکار‌های نوپا با رویکرد قرآنی با عنوان «از ایده تا رویداد قرآنی» از دیگر برنامه‌های این غرفه در نمایشگاه قرآن است.

این دانشگاه به دنبال برپایی نخستین کنگره بزرگداشت شهدای مدافع حرم دانشگاه پیام‌نور، در ایام برپایی نمایشگاه قرآن نیز به معرفی ۴۰ شهید دانشجوی مدافع حرم این دانشگاه در فضای اصلی شبستان مصلای بزرگ حضرت امام خمینی(ره) اقدام خواهد کرد.

در این غرفه پوسترهایی با موضوع شخصیت و زندگانی امیرالمؤمنین(ع) در فضای باز بخش دانشگاهی نصب شده، اما اینکه چند نفر مقابل دیواره‌ای پوشانده‌شده از پوسترهای متعدد بایستند و به مطالعه این پوسترها بپردازند قابل تأمل است.

برپایی نشست‌های تخصصی قرآنی

دانشگاه علوم و معارف قرآن نیز که در این دوره از نمایشگاه قرآن حاضر است، با برپایی جلسات مشاوره پیرامون سبک زندگی همچنین اقدام به برگزاری چند نشست تخصصی با موضوعاتی همچون «معرفی و نقد ترجمه‌های قرآن کریم» با حضور عظیم عظیم‌پور و نشست «تدبر در قرآن» با حضور مجید معارف، کرده است. ارائه پنج مجله تخصصی دانشگاه و ۷۲ عنوان کتاب انتشار یافته و کتاب‌های مجموعه مقالات ۱۲ دوره همایش بین‌المللی پژوهش‌های قرآنی در این غرفه یکی از دیگر فعالیت‌های دانشگاه علوم و معارف قرآن در نمایشگاه قرآن امسال است.

از جمله کتاب‌هایی که در این دوره از نمایشگاه از سوی غرفه دانشگاه علوم و معارف قرآن ارائه شده است، می‌توان به این موارد اشاره کرد: «درسنامه روش تحقیق معطوف به رشته تفسیر علوم قرآنی» نوشته عبدالله اصفهانی و محمود ابوترابی، «هستی و چیستی ابلیس» از رضا سعادت نیا، «شیوه‌های تبلیغی وهابیت در جهان اسلام» اثر مریم شیرین جانی، «مصونیت قرآن از تحریف نزد شیعه و اهل سنت» اثر محمد اکبری، «بررسی و تعلیم آیات جامعه شناختی عصر جاهلیت» از محمدابراهیم ایزدخواه، «اخلاق در قرآن و سنت» اثر علی غضنفری، «اختلاف ترجمه‌های قرآن کریم» از عظیم عظیم پور و «جغرافیای تاریخی مسیر حرکت بنی اسرائیل در قرآن و عهد عتیق» از طاهره سادات طباطبایی.

یک مشکل در کنار عرضه و نمایش محصولات علمی و کتاب‌های دانشگاه علوم و معارف قرآن که مختص این غرفه نبود و دیگر غرفه‌های دانشگاهی که کتاب‌هایی برای عرضه داشتند، به آن گرفتار بودند، ممنوعیت فروش کتاب و محصولات انتشارات دانشگاه‌ها در بخش دانشگاهی بود. در خلال تهیه گزارش از غرفه دانشگاه علوم و معارف قرآن یکی از بازدیدکنندگان این بخش کتاب‌های قرار داده شده روی میز را تورق کرد و گفت: یک نسخه این کتاب را می‌خواهم که مسئول غرفه به او یادآور شد که متأسفانه اجازه فروش کتاب نداریم و فقط می‌توانیم این‌ها را به نمایش بگذاریم. اگر علاقه‌مند به خرید این کتاب هستید به انتشارات دانشگاه در بیرون نمایشگاه مراجعه کنید.

رشید جعفرپور، رئیس اداره فعالیت‎های دینی و قرآنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و عضو شورای هماهنگی بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن کریم در این‌باره گفت: این تصمیمی است که از سوی مسئولان وزارت ارشاد در برپایی نمایشگاه قرآن گرفته شده و ما در آن نقشی نداریم. اگرچه در بخش غرفه‌های فروش کتاب‌ها برخی انتشارات دانشگاهی حضور دارند و محصولات خود را عرضه می‌کنند، امیدواریم این مشکل در دوره‌های بعدی نمایشگاه حل شود و غرفه‌های دانشگاهی بتوانند محصولات جدید خود در حوزه انتشارات را به فروش برسانند.

رونمایی‌های مهم دانشگاه قرآن و حدیث

دانشگاه قرآن و حدیث، دیگر دانشگاه حاضر در بخش دانشگاهی نمایشگاه امسال، برنامه مهمی را در این دوره از نمایشگاه دنبال کرد و آن رونمایی از ۴ درسنامه حدیثی از جمله «رابطه قرآن و سنت» نوشته علی نصیری و چهار جلد کتاب «فقه الحدیث» که جلد اول و چهارم آن را عبدالهادی مسعودی و جلد‌های دوم و سوم آن را عباس پسندیده به رشته تحریر درآورده بود که مراسم زونمایی از این کتاب‌ها با حضور معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولان مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآن کشور در غرفه ایکنا برگزار شد.

غرفه نهاد رهبری در دانشگاه‌ها؛ خاموش و بی‌رمق

نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نه به عنوان یک دانشگاه بلکه به عنوان یکی از نهاد‌های فرهنگی مهم در دانشگاه‌ها در نمایشگاه قرآن امسال مانند سایر دوره‌های برپایی آن غرفه‌ای دارد و در این قسمت به ارائه بیش از ۳۰ جلد کتاب با موضوعات قرآن و‌اهل بیت(ع) پرداخته و همچنین از پوستر طرح دوشنبه‌های قرآنی در دانشگاه‌ها رونمایی کرده است. با این حال این غرفه همانند هر سال جزء خلوت‌ترین و بی‌برنامه‌ترین غرفه بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن است، بی‌اینکه هیچ اتفاق خاصی بیفتد و نظر مخاطب عام و خاص را به خود جلب کند!

غرفه جهاددانشگاهی، از شلوغ‌ترین و پربرنامه‌ترین‌ها

جهاد دانشگاهی یکی دیگر از نهاد‌های مهم حاضر در این بخش دانشگاهی این نمایشگاه است که سه مرکز زیرمجموعه سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور این نهاد در غرفه جهاد حاضر هستند. مرکز مشاوره و خدمات روانشناسی، مرکز فعالیت‌های قرآنی و مرکز رشد هنر و فناوری‌های قرآنی سه مرکزی هستند که خدماتی را به مخاطبان و بازدیدکنندگان بخش دانشگاهی ارائه می‌کنند.

مرکز آموزش مشاوره و خدمات روانشناسی مستقر در این غرفه، همه روزه، پیش و پس از افطار و در ایام برپایی نمایشگاه قرآن اقدام به ارائه مشاوره‌های پیش از ازدواج، خانواده و کودک می‌کند. آقایان مهدی بیاتی و حجت‌الاسلام والمسلمین سعیدی دو کارشناس حاضر در این غرفه هستند که به ارائه مشاوره‌های مذکور می‌پردازند. همچنین، این مرکز به تبلیغات دوره‌های آموزشی تربیت مربی قرآن، مربی مهد و مبلغان دینی و جذب علاقه‌مندان به شرکت در این دوره‌ها می‌پردازد.

در این بخش از غرفه جهاددانشگاهی کارگاه‌های متعددی در حوزه مهارت‌های زندگی و فرزند پروری با رویکرد اسلامی (فرزند پروری اسلامی و خانواده موفق) برگزار می‌شود. همچنین کارگاهی ویژه تربیت مشاور با محوریت دانشجویان رشته روانشناسی از دیگر برنامه‌های مرکز آموزش مشاوره و خدمات روانشناسی جهاد دانشگاهی در بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن بود که شب گذشته برگزار شد. همانند سال‌های گذشته و دیگر دوره‌های برپایی نمایشگاه قرآن کریم، مرکز رشد واحد‌های فناور هنر‌های قرآنی میزبان برگزاری استارت‌آپ طلوع برکت بود. همچنین برپایی هکاتون فین‌تک اسلامی مهمترین استارت‌آپ این مرکز در زمان برپایی نمایشگاه بود.

مرکز فعالیت‌های قرآنی سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور وابسته به جهاددانشگاهی دیگر بخش فعال غرفه این نهاد واقع در بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن است که برنامه‌های متعدد قرآنی را در قالب طرح‌های ویژه این دوره از نمایشگاه در دست اجرا دارد. از آن جمله می‌توان به طرح ۱۶ به توان ۱۶ (طرح یادگیری قرآن در ۱۶ دقیقه) اشاره کرد. هدف از اجرای این طرح روخوانی و روانخوانی قرآن در مدت زمان ۱۶ دقیقه است که با در نظر گرفتن جامعه هدف دانشجویان و دانش آموزان به اجرای این طرح می‌پردازد. طرح تصحیح و صحت قرائت نماز نیز دیگر طرح جانبی یادگیری قرآن در ۱۶ دقیقه است. رونمایی از طرح‌ها و پژوهش‌های انجام شده و نتایج حاصل از مسابقات و همایش‌های بین‌المللی قرآنی، طی سال‌های اخیر از سوی مرکز فعالیت‌های قرآنی این نهاد، دیگر برنامه‌ای است که در این غرفه دنبال خواهد شد. این مرکز همه روزه اقدام به برگزاری مسابقه پیامکی قرآنی با محوریت سبک زندگی ایرانی اسلامی کرده است.

برپایی نخستین مناظره دانشجویی

از جمله برنامه‌های جنبی جهاددانشگاهی در این دوره از نمایشگاه برپایی نخستین مسابقه مناظره دانشجویی با محوریت موضوعات قرآنی است. این مسابقات برای اولین بار و به ابتکار معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی و جهاددانشگاهی واحد علامه طباطبایی و با حمایت سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی و سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان این نهاد، با هدف ترویج سبک زندگی قرآنی روز‌های ۳۰ تا یکم خردادماه در نمایشگاه قرآن برگزار می‌شود.

سازمانی دانشجویی که می‌توانست موفق‌ترین باشد

بسیج دانشجویی نیز یکی دیگر از نهاد‌های فرهنگی مستقر در دانشگاه‌هاست که غرفه‌ای به آن اختصاص داده شده و این غرفه علاوه بر ارائه مشاوره‌های قرآنی، اقدام به ثبت‌نام حلقات قرآنی و نیز ثبت‌نام اعتکاف قرآنی و برپایی نشست‌هایی با موضاعات چالش‌های فرهنگی و قرآنی کرده است، اما با این همه این بخش نیز از خلوت‌ترین غرفه‌های بخش دانشگاهی است.

همچنین کانون‌های قرآنی و مذهبی دانشگاه‌های علوم پزشکی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در غرفه‌ای که در اختیار دارند، به انجام طرح کتابت قرآن، که در سال ۹۶ نخستین دوره آن برگزار شد، اقدام کرده است. اگر می‌خواهید درباره این طرح بیشتر بدانید اینجا را بخوانید. همچنین، این بخش به ارائه خدمات پزشکی و سلامت و مشاوره‌های پزشکی در طول ایام برپایی نمایشگاه قرآن می‌پردازد.

یادآور می‌شود هدف از این گزارش، رسیدن به یک غایت در حضور بخش دانشگاهی در نمایشگاه قرآن است. در ابتدای این گزارش اشاره‌ای به جانمایی نامطلوب بخش دانشگاهی در اغلب دوره‌های برپایی نمایشگاه داشتیم و اینکه هر سال این وضع بدتر می‌شود و امسال نیز بخش دانشگاهی در انتهایی‌ترین قسمت شبستان مصلی استقرار یافته است. شاید و حتماً مهمترین علت وضعیت بدِ اسکانِ بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن به خود دانشگاه‌ها برگردد که دقیقاً معلوم نیست دستاورد علمی قرآنی دانشگاهیان برای حضور در نمایشگاه قرآن چیست؟ از طرفی نیاز است مسئولان و دست اندرکاران نمایشگاه استانداردهای حداقلی را برای حضور دانشگاه‌های کشور در نمایشگاه قرآن لحاظ کنند تا آنهایی که چیزی برای عرضه ندارند، اجازه حضور نداشته باشند. به این امید که شاهد نمایشگاهی باشیم که بخش دانشگاهی، به جای پرت‌ترین بخش نمایشگاه، پیشانی نمایشگاه باشد و مورد توجه همگان قرار گیرد.

 مریم روزبهانی

**** گزارش دوم؛

نمایشگاه قرآن و فرصتی برای بیان چالش‌های مؤسسات مردمی

حضور مؤسسات مردمی مطرح در فضای نمایشگاه قرآن، فرصتی را ایجاد کرد که باز چالشی‌ترین مباحث چون داستان طویل ادغام دو اتحادیه قرآنی، تخصیص اعتبارات برای رونق بخش‌های مردمی، بیمه فعالان قرآنی و... با ابعادی جدیدتر و حتی گاهی تندتر از قبل مطرح شود.

نمایشگاه قرآن و فرصتی برای بیان چالش‌های مؤسسات مردمی

به گزارش ستاد خبری بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی قرآن، هفته‌ای که گذشت با خبرهای متعدد بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن و اخباری چون فراخوان اعطای گواهی‌نامه تخصصی به قاریان و مدرسان پیشکسوت قرآن، اعزام کاروانی از منتخبان سومین دوره شوق تلاوت به سوریه و لبنان، افتتاح پنجمین استودیوی تخصصی ضبط آثار صوتی در مهد قرآن، اختتامیه دومین دوره مسابقات قرآن جامعه کارگری، خبر تعطیلی مؤسسه‌ای قرآنی در اردبیل، جشن سالگرد تاسیس خبرگزاری قرآن و...همراه بود.

فراخوان اعطای گواهی‌نامه تخصصی به قاریان و مدرسان پیشکسوت قرآن

براساس اعلام دبیرخانه ارزیابی قاریان و مدرسان قرآن کریم طرح ارزیابی و اعطای گواهی‌‌نامه تخصصی به قاریان و مدرسان قرائت قرآن به منظور ساماندهی جایگاه و سطح‌بندی این قشر از سال ۱۳۹۰ آغاز و تاکنون هفت دوره آن برگزار شده است که ثمره آن، دریافت گواهی‌نامه‌های تخصصی، از سوی شماری از استادان و معلمان قرائت قرآن بوده است.

همچنین در اواخر سال ۱۳۹۷ با تصویب شورای توسعه فرهنگ قرآنی مقرر شد طی فراخوانی در یک بازه زمانی یک‌ساله( تا آذرماه ۹۸) به متقاضیان از بین مدرسان و قاریان برجسته و پیشکسوت کشور که سن آنان بالای ۵۰ سال باشد، بدون شرط طی کردن آزمون‌‌های معمول، گواهی‌نامه در یکی از درجات ۱ تا ۳ اعطا شود.

مسابقه پیامکی معارف قرآنی

در ایام ماه مبارک رمضان و همزمان با برگزاری بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، مرکز فعالیت‌های قرآنی سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، مسابقه‌ای با محوریت سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی برگزار می‌کند. سؤالات این مسابقه به دو شیوه اینترنتی و پیامکی در اختیار شرکت‌کنندگان قرار خواهد گرفت.

علاقه‌مندان می‌توانند برای دریافت سؤالات مسابقه پیامکی به غرفه سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور مستقر در نمایشگاه قرآن مراجعه کنند.

اعزام کاروانی از منتخبان سومین دوره شوق تلاوت به سوریه و لبنان

طبق وعده‌ای که به برگزیدگان سومین مرحله مسابقات شوق تلاوت داده شده بود، مراحل سفر آنها به سوریه و لبنان فراهم شد. بر این اساس کاروان قرآنی طی بازه زمانی۱۲ روزه به کشورهای سوریه و لبنان عزیمت کردند که طی این مدت منتخبان به اجرای برنامه در محافل می‌پردازند.

اجرای برنامه زنده «صهبا» در آستان امامزادگان پنج تن لویزان

با استقرار واحد سیار شبکه رادیوی قرآن در آستان امامزادگان پنج‌تن لویزان، برنامه شبانگاهی صهبا از این محل معنوی به‌صورت زنده پخش می‌شود. این برنامه به تهیه‌کنندگی محبوبه کلانتر و اجرای حمید مجیدی‌مهر هر شب از ساعت ۲۱:۴۵ تا نیمه شب بر روی آنتن شبکه رادیویی قرآن می‌رود.

نشست هم‌اندیشی بررسی وضعیت ادغام دو اتحادیه قرآنی مؤسسات

نشست بررسی وضعیت ادغام دو اتحادیه قرآنی با انتقادات تندی از عهدشکنی‌ها در اجرای مصوبه شورای توسعه فرهنگی قرآنی همراه بود. طی این نشست بر رویکرد منفعلانه شورای توسعه، اعضای صندوق توسعه، اعطای پنج درصد بودجه به بخش مردمی و... اشاره شد.

اختتامیه دومین دوره مسابقات قرآن جامعه کارگری

مراسم اختتامیه و تقدیر از برگزیدگان دومین دوره مسابقات قرآنی جامعه کارگری در نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم واقع در مصلای امام خمینی(ره) تهران برگزار شد. دومین دوره این مسابقات در ۲۰ رشته شامل صوت و لحن، ترتیل، مفاهیم، تفسیر، حفظ، اذان، مداحی، خوشنویسی، حفظ کودکان، نقاشی کودکان و روش تدریس قرآن با حضور بیش از ۶۰۰ نفر از کارگران و خانواده‌های ایشان به مناسبت هفته کارگر برگزار شد.

رونمایی از قرآن منحصربه‌فرد در شب فرهنگ قرآنی کردستان

شب فرهنگی استان کردستان با حضور عبدالهادی فقهی‌زاده، معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد و جمعی از اهالی فرهنگ استان کرستان در نمایشگاه قرآن برگزار شد که طی آن از قرآن منحصر به فرد کتابت شده به قلم استاد علی‌اشرف زانیار یکی از هنرمندان کردستانی رونمایی شد و در بخش دیگری از این مراسم از فعالان قرآنی استان کردستان تجلیل شد

نمایشگاه قرآن و نشست تخصصی گزارش فعالیت کمیته تخصصی اعتبارات صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی

در بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، نشست تخصصی گزارش فعالیت کمیته تخصصی اعتبارات صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی‌ با حضور محمدرضا داودآبادی فراهانی، رئیس کمیته تخصیص اعتبار صندوق مشارکت توسعه قرآنی در غرفه اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور برگزار شد.

تشریح نحوه شکل‌گیری کمیته تخصیص، بهره‌مندی برابر دو اتحادیه قرآنی از بودجه سال ۹۷، کمیته تخصیص به خودی خود بودجه را توزیع نمی‌کند، چرایی عدم تخصیص ۵۰ درصد بودجه قرآنی به بخش مردمی، پایان حق عضویت برخی اعضای فعلی کمیته تخصیص و انتخاب نشدن اعضای جدید و ... از جمله مواردی بود که طی این جلسه به آن پرداخته شد.

همایش تجلیل از پیشکسوتان قرآنی شهر تهران

هجدهمین همایش تجلیل از پیشکسوتان قرآنی شهر تهران با عنوان «عمری با قرآن»،با تجلیل از پنج چهره قرآنی و یک خانواده شهید با حضور سعید اوحدی، رئیس سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران در تالار ایوان شمس برگزار شد.

در این دوره از همایش از حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد بهشتی، پژوهشگر و مفسر قرآن، محمد بادپا، فعال قرآنی، حسن ربیعیان، مدرس، قاری و داور قرآنی، محمود پاک‌نیت، هنرمند قرآنی و فروغ‌السادات موسوی‌بلده، بانوی فعال قرآنی، همچنین در این مراسم از خانواده شهیدان قرآنی مصطفی و مجتبی کاشفی تجلیل شد.

همچنین این برنامه که به همت فرهنگسرای قرآن و با مشارکت سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران هرساله در آستانه نیمه ماه مبارک رمضان و میلاد کریم اهل بیت، امام حسن مجتبی(ع) برپا می‌شود، در راستای تکریم از قرآنیانی است که سالیان سال در این عرصه فعالیت کرده‌اند.

تعطیلی یکی از مؤسسات قرآنی برتر در اردبیل

مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت سرای ذکر اردبیل، تنها مؤسسه بخش خصوصی این شهرستان پس از چهار سال فعالیت، به دلیلی چون مانع‌تراشی تعطیل شد. این مؤسسه با وجود ۱۲۰ قرآن‌آموز خردسال و نوجوان در حال آموزش و برگزاری صدها کارگاه‌ تخصصی و عمومی و کلاس‌های متنوع و اردوهای فرهنگی ـ مذهبی و جذب بییش از دو هزار قرآن‌آموز خردسال، نوجوان و بزرگسال، از اردیبهشت‌ماه امسال فعالیتش را متوقف و مؤسسه به صورت رسمی تعطیل شد.

رونمایی از اپلیکیشن مکان‌یاب مؤسسات قرآنی

مراسم رونمایی از اپلیکیشن مکان‌یاب مؤسسات قرآنی به سفارش معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نمایشگاه قرآن برگزار شد. این اپلیکیشن این امکان را به بازدیدکنندگان می‌دهد که مؤسسات قرآن دارای مجوز را در منطقه‌ای که قرار دارند تا ۱۰ کیلومتر دریافت کنند. همچنین با کلیک بر روی مکان‌یاب مؤسسه، اطلاعات تکمیلی آن را دریافت کنند. در این نرم‌افزار امکان جستجو بر اساس نام مؤسسه، استان و شهر نیز وجود دارد. علاقه‌مندان پس از دریافت این اپلیکیشن می‌توانند آن را بر روی مسیریاب‌های ایرانی نیز اضافه کنند.

نمایش فعالیت‌های قرآنی بخش مردمی در ۲۴ غرفه

بخش مؤسسات بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن در منتهی الیه نمایشگاه و در همسایگی بخش دانشگاهی و نهادهای قرآنی دولتی پذیرای علاقه‌مندان به کلام وحی است. در این بخش گویی رقابتی ناخواسته بین غرفه‌داران برای جذب مخاطب شکل گرفته است. رقابتی که شاید خود مسئولان موسسات و غرفه‌داران آن را قبول نداشته باشند، اما هر مراجعه کننده با یک بار عبور از راهروهای این بخش به خوبی متوجه این حس رقابت می‌شوند، حسی که اگر وجود نداشت مطمئنا شاهد این حجم از پیشرفت موسسات مردمی در زمینه فعالیت‌های قرآنی نبودیم.

پس از بررسی ایده‌ها و طرح‌های مؤسسات در جلسات مختلف شورای سیاست گذاری و ... تعداد ۱۵ طرح مورد حمایت مادی معاونت قرآن و عترت و شورای برنامه و بودجه نمایشگاه قرآن قرار گرفت. علاوه بر دو اتحادیه بخش مردمی که در این نمایشگاه حضور دارند، شاهد حضور مؤسسات دیگری همچون نورالمجتبی، احسن‌الحدیث، مهد قرآن، حافظون، اسوه و مؤسسات دیگری هستیم که هر کدام به فراخور فعالیت خاصی که دارند، به معرفی فعالیت‌های خود پرداختند.

جلسه اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآنی با حجت‌الاسلام عاملی

جلسه‌ای مشترک با حضور اعضای هیئت رئیسه (شامل مدیرعامل، نایب رئیس و رئیس هیئت مدیره) و تنی چند از اعضای هیئت مدیره این اتحادیه با حجت‌الاسلام سیدسعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی، برگزار شد.

در این جلسه ضمن ارائه گزارش از روند فعالیت‌های قرآنی کشور، کلیاتی چون ارائه دیدگاه‌ها و نظرات درباره وضعیت قرآنی کشور و راه‌های بهبود آن و نوع همکاری اتحادیه با شورا مطرح و درباره آنها بحث و تبادل نظر شد.

افتتاح پنجمین استودیوی تخصصی ضبط آثار صوتی در مهد قرآن

آیین افتتاح پنجمین استودیوی تخصصی ضبط آثار صوتی قرآنی مؤسسه مهد قرآن با ظرفیت ارتقای تولید تصویری آثار قرآنی، با حضور عبدالهادی فقهی‌زاده، معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

انتقال مفاهیم قرآنی در قالب صوتی و تصویری، بهره‌مندی همه مؤسسات قرآنی استان تهران از ظرفیت استودیوی فوق، راه‌اندازی بخش تصویری استودیو در آینده نزدیک، اشاعه فرهنگ دینی و خودکفایی از جمله مواردی بود که طی این جلسه بیان شد.

******** گزارش سوم

بخش هنری نمایشگاه قرآن و روایت همیشگی چشمان محروم از چشمه

بخش هنری بیست‌و‌هفتمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن را باید یکی از کم رونق‌ترین دوره‌هایش توصیف کرد، آثاری که در آن به نمایش درآمده‌اند اغلب تکراری‌اند؛ باید گفت جای خالی نخبگان هنری و آثار آن‌ها در این نمایشگاه کاملا محسوس است.

به گزارش ستاد خبری نمایشگاه، بیست‌و‌هفتمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن، امروز چهارم خردادماه به کار خود پایان می‌دهد؛ رویدادی که درباره نحوه برگزاری و کیفیت آن، بحث‌های متعددی مطرح بوده است. در سال‌های نه‌چندان دوربخش هنری نمایشگاه جزء پرمخاطب‌ترین بخش‌های آن بود، زیرا عوامل جذابیت این بخش شکل و ساختاری صحیح داشت، اما در دوره‌های اخیر به‌ویژه امسال این بخش فروغ چندانی ندارد و عوامل این افول را ‌می‌توان در چند نکته بررسی کرد. برای مثال اگر آثار خوشنویسی دوره بیست‌و‌هفتم را با دوره دهم مقایسه کنیم متوجه کوچک‌ترین تغییری نخواهیم شد. این مسئله سبب شده تا مخاطبان ثابت نمایشگاه قرآن از تماشای آثار تکراری خسته شوند و این بخش بازدید کمتری داشته باشد و البته برخی تابلو‌های ارائه شده در نمایشگاه برای برخی مخاطبان خاص ارائه شده‌اند و برای همین نباید توقع داشت تا هر بیننده‌ای با آن ارتباط برقرار کند و همین امر به تبع در بحث فروش آثار نیز تأثیرگذار است.

قسمت دیگری از بخش هنری نمایشگاه به وسایل صحنه سریال‌های تاریخی سیما اختصاص دارد. این قسمت نیز در مقایسه با چند دوره پیش افت کیفی محسوسی پیدا کرده است. در سال‌های قبل نیز سالنی بزرگ که در آن‌ها وسایل صحنه سریال‌های «مختارنامه» یا «یوسف پیامبر» به نمایش درمی‌آید، وجود داشت اما امسال این ابزارآلات فرسوده در یک راهروی نهایتاً 10 متری در معرض دید عموم قرارگرفته است و به همین جهت باید از مسئولان پرسید که این ابزارها می‌توانند چه جذابیتی برای بازدید کنندگان داشته باشند.

ابراهیم سعید زاده که 45 ساله است درباره این بخش از نمایشگاه می‌گوید: سال‌هاست به نمایشگاه قرآن می‌آیم، اما هرسال بخش هنری آن را فرسوده‌تر از سال‌های قبل می‌بینیم. همین امر سبب شده تا احساس کنم مسئولان قصد دارند صرفاً یک بخش هنری برگزار کرده باشند، و برگزاری ضعیف یک بخش، هیچ جذابیت و لذتی برای بازدیدکنندگان این رویداد به همراه ندارد. درباره بخش ابزارآلات صحنه سریال‌های تلویزیونی نیز باید بگویم بیش از این‌که این قسمت شبیه بخش هنری باشد بیشتر شبیه سمساری است و وسایلی که برای نمایش انتخاب‌ شده‌اند به‌شدت مستعمل‌اند.

وی افزود: درباره بخش خوشنویسی نمایشگاه هم بهتر است چیزی نگویم، چون به‌شخصه اثر جدیدی در آن مشاهده نکرده‌ام، البته قبول دارم در خوشنویسی برخی آیات به‌عنوان پایه در خوشنویسی بارها تکرار می‌شوند، اما به نظر این شکل نمایش آثار خوشنویسی حداقل برای مخاطبان عام نمایشگاه هیچ‌گونه جذابیتی ندارد.

اولین شاخصه برای هر بازدیدکننده‌ای، جذابیت ظاهری است که متأسفانه این بخش فاقد آن است، اما درباره بخش کاریکاتور هم باید تأکید کرد؛ چهره‌هایی که برای نمایش در این بخش انتخاب‌ شده‌اند تکرار مکررات‌اند و هیچ جذابیتی برای بازدیدکنندگان ندارند، به‌ویژه چهره ترامپ را بارها در نمایشگاه‌های مختلف مشاهده کرده‌ایم، البته بنیاد روایت فتح درباره اکران این کاریکاتورها در نمایشگاه قرآن اظهار کرد که این آثار در آرشیو روایت فتح است و مسئولان بخش هنری نمایشگاه بدون هماهنگی و کسب اجازه این آثار را در معرض دید عموم قرار داده‌اند.

درباره بخش کاریکاتور نکته دیگری که توجه را به خود جلب می‌کند توضیحات بلند‌ بالای زیر هر تصویر است که ظاهراً قرار است توضیح تکمیلی برای هر اثر باشد در صورتی‌که هر اثر باید گویای محتوایش باشد.

بخش عکس نمایشگاه دقیقاً همان رویکرد بخش خوشنویسی را پیموده است و عکس‌هایی که در این قسمت می‌بینیم، تصویرگر بخش‌هایی از فیلم‌هایی نظیر اخراجی‌ها، رسوایی، مختارنامه، بادیگارد و... هستند، البته با وجود تکرار فکر می‌کنم حداقل در جذب تماشاگر، این قسمت بیشتر مورد توجه مخاطبان قرار گیرد، چون با دیدن برخی از صحنه‌ها، تصاویری آن آثار در مقابل دیدگانشان جان می‌گیرد.

مهدی حسن‌پور، 30 ساله درباره بخش هنری نمایشگاه می‌گوید: بخش هنری نمایشگاه نسبت به سال‌های قبل افت فاحش کمی و کیفی دارد، اما به‌هرحال بخش عکس نمایشگاه از نگاه من، یکی از قسمت‌های نسبتاً جذاب است که نظر بازید کننده را بیشتر به سمت خود سوق می‌دهد و البته کار‌گاه‌های بخش هنری هم  چندان برای مخاطب جذاب نیست، چون مردم دوست دارد در خلق آثار هنری درگیر شوند.

امسال هم مانند سال‌های گذشته برخی هنرمندان در بخش هنری مشغول به فعالیت‌اند و آثار هنری گوناگونی را در لحظه برای مخاطبان خلق می‌کنند. که این بخش سبب توقف کوتاهی در میان بازدیدکنندگان می‌شود و البته به ندرت شاهد خرید آن‌ها از این محصولاتیم و البته عمده اساتیدی که در این نمایشگاه حضور دارند از چهره‌های برجسته و سرشناس عرصه‌های هنری نیستند. در بسیاری از هنرهای کارگاهی مثل خوشنویسی بازدید کننده با نگارش یک کلمه گام ابتدایی را برای تجربه هنری بر می‌دارد و اما در نمایشگاه قرآن چنین چیزی مشاهده نمی‌شود و گویی برگزاری این کارگاه‌ها یک رفع تکلیف در این زمینه است.

اما بخش نقاشی، نمایشگاه را باید مهجورترین قسمت آن توصیف کرد که در آن تنها چند اثر کلیشه‌ای به نمایش درآمده‌ است و اغلب تابلو‌های رنگ بویی از ماه ضیافت قرآن ندارند و بیشتر به مفهوم ایثار و شهادت پرداخته‌اند.

جاوید سحرخواه بازدید کننده‌ای که 55 ساله است درباره این آثار می‌گوید: ماه رمضان در جهان اسلام، ماه شادی و جشن است، پس باید یاد بگیریم با زبان شادی مضامین قرآنی را به مخاطبان منتقل کنیم، اما آن چیزی که در بخش هنری به‌ویژه در حوزه نقاشی و عکس شاهدش هستیم بیانگر چنین اتفاقی نیست، معضلی که بارها نسبت به آن تذکر داده‌ شده، اما نمی‌دانم، چرا هیچ‌گاه رفع نمی‌شود.

وی ادامه داد: من چندی پیش از یک نمایشگاه هنری در کشور مالزی دیدن کردم. در آنجا لحظات بسیار شادی را در نمایشگاه تجربه کردم، اما در عموم نمایشگاه‌‌های ایرانی، چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد، البته خوشبختانه این موضوع در بخش کودک و نوجوان درک شده است، اما مخاطب بزرگسال هم نیاز به شادی و امید دارد.

در ادامه این گزارش با علی تن مسئول بخش هنری نمایشگاه و چند تن از اساتید هنری این قسمت، گفت‌و‌گویی انجام‌شده که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.

علی تن مسئول، بخش هنری بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن درباره فعالیت‌های این بخش، اظهار کرد: بخش هنری نمایشگاه بیست‌و‌هفتم شامل قسمت‌های متنوعی است. ابتدا بخش هنر‌های تجسمی که در آن هنر‌هایی چون خوشنویسی، کاریکاتور و نقاشی‌خط اکران شده‌اند. همچنین آثار هنری در قالب صنایع دستی در نمایشگاه عرضه شده‌اند. در این نمایشگاه، همچنین گالری عکسی از فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی و دینی وجود دارد، البته گالری عکس اکساسوار صحنه برخی سریال‌های تاریخی هم در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته‌ است. نمایش خیابانی، یکی دیگر از فعالیت هنری نمایشگاه بیست‌و‌هفتم است. در این دوره ۶۵ اجرا توسط گروه‌های نمایشی اجرا شد و این نمایش‌ها توسط سه گروه به نمایش درآمدند.

تن درباره کارگاه‌های هنری نمایشگاه نیز اظهار کرد: کارگاه‌های هنری، همچون سال‌های قبل در نمایشگاه برپا شد. با این تفاوت که قرار بود امسال تنوع اجرا و استاد داشته باشیم. در ضمن به لحاظ کمی، هیچ‌گونه کمبودی نسبت به سال گذشته نداشته‌ایم، اما از بعد کیفیت، تلاش کرده‌ایم رشدمان محسوس باشد. دلیل این اتفاق حضور اساتیدی است که در این دوره تلاش کرده‌ایم از حضورشان در بخش‌های هنری نمایشگاه بهره بگیریم. درباره کارگاه‌ها نیز باید بگویم ما سال گذشته ۲۰ کارگاه در نمایشگاه برگزار کردیم و امسال هم تلاش کردیم در این زمینه پیشرفت داشته باشیم، هرچند برخی محدودیت‌ها دست ما را برای تولید آثار جدید بسته است.

وی در پایان درباره نحو حضور آثار تأکید کرد: در بخش هنرمندان آزاد، فراخوانی اعلام کرده‌ایم تا تمام هنرمندانی که خواهان حضور آثارشان در نمایشگاه هستند، برای ما اثر ارسال کنند. خوشبختانه استقبال به اندازه‌ای بود که ما مجبور به انتخاب در این زمینه شدیم. این امر نشان می‌دهد هنر‌های قرآنی علاقه‌مندان فراوانی در سراسر ایران دارد و تنها کافی‌است آن‌ها را شناسایی و حمایت کرد.

ابراهیم حمزه، خوشنویس درباره چرایی حضورش در نمایشگاه قرآن اظهار کرد: از ۱۰ سالگی خوشنویسی را به صورت جدی آغاز کردم و تا به امروز بیست‌و‌پنج سال است که نستعلیق و شکسته کار می‌کنم. درباره حضورم در نمایشگاه قرآن هم باید بگویم ۱۰ دوره حضور در نمایشگاه را تجربه کرده‌ام و در دوره‌های بعد نیز اگر دعوت به عمل آید با کمال میل در نمایشگاه حاضر خواهم شد. امسال دو اثر در نمایشگاه قرآن دارم که یکی نستعلیق و دیگری شکسته است. در خط اول اسماءالحسنی را کار کرده‌ام و در اثر دیگرم هم آیه شریفه «وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ» را خوشنویسی کرده‌ام. در ضمن در کنار حضور اثر به عنوان استاد نیز در نمایشگاه حضور دارم و هر روز کارگاه خوشنویسی برگزار می‌کنم.

این خوشنویس با بیان این‌که آثارش به صورت تخصصی برای نمایشگاه قرآن نوشته می‌شود، گفت: همیشه سعی کرده‌ام آثاری که قرار است در نمایشگاه شرکت کند، به صورت ویژه خوشنویسی شده باشد، برای همین از کار‌های آرشیوی در نمایشگاه استفاده نمی‌کنم و همیشه کارم به صورت تخصصی برای همین رویداد خلق شده است. نکته دیگری که می‌خواهم به آن اشاره کنم این است که من از راه خوشنویسی ارتزاق نمی‌کنم، بلکه این هنر را تنها برای آرامش خود انجام می‌دهم، چون نگارش آیات قران، لذتی به همراه دارد که نمی‌توان آن را با توصیف کرد.

وی در پاسخ به این سوال که چرا خوشنویسان تنها آیات قرآن را اسماء الحسنی را خوشنویسی می‌کنند؟ چنین پاسخ داد: خوشنویسی آیات قرآن، ریشه در تاریخ دارد، برای همین هم امروز چنین خصیصه در خوشنویسی دیده می‌شود، اما یک نکته در این میان وجود دارد، آن هم این‌که عموم علاقه‌مندانی که خواهان خرید آثار خوشنویسی هستند، بیشتر خریدار کار‌هایی هستند که در آن‌ها آیات قرآن خوشنویسی شده است، برای همین، طبیعی است که گرایش به سمت آیات قرآن در بین خوشنویسان بیشتر باشد.

حمزه در پایان گفت: هر روز در کارگاه‌هایی که برگزار می‌کنم نزدیک به ۲۰ اثر را خوشنویسی می‌کنم. این آثار را هم عموماً در قالب یک نمایشگاه به نمایش درمی‌آورم، همچنین سعی می‌کنم آثار تولیدی را به امکان مذهبی یا انقلابی هدیه کنم.

فضل‌الله فیضی، خوشنویس و منبت‌کار در گفت‌وگو با ستاد خبری نمایشگاه؛ از نمایشگاه بیست‌وهفتم قرآن مأمنی برای هنرمندان نام برد و گفت: بیش از ۱۵ دوره است که در نمایشگاه حضور پیدا می‌کنم. این مسئله نیز هیچ ربطی به مسائل مالی ندارد، چون بیرون از نمایشگاه شاید به لحاظ مادی می‌توانستم بیشتر درآمدزایی داشته باشم، اما این محل فضایی دارد که هر هنرمندی که علاقه‌مند به قرآن است، دوست دارد آن را تجربه کند. در حقیقت نمایشگاه قرآنی محلی است که برای علاقمندان قرآنی ایجاد انگیزه و ایده می‌کند تا کار‌های بهتری خلق کنند. حداقل برای من این‌گونه بوده، چون هر ساله در نمایشگاه بهترین کارهایم را خلق می‌کنم.

وی افزود: نکته تأسف‌آور برایم این است که چرا چنین نمایشگاهی هر سال از کمیت و کیفیتش کاسته می‌شود، درصورتی‌که بهترین محلی که در آن می‌توان کار قرآنی انجام داد، نمایشگاه قرآن است، اما متأسفانه هرگاه قرار است صرفه‌جویی صورت گیرد، اولین جایی که به ذهن می‌رسد مراکز قرآنی است. نکته دیگر این‌که مسئولان هنری هم علاقه‌ای برای فعالیت قرآنی نشان نمی‌دهند و به نوعی کارکردن در این حوزه را برای خود مفید نمی‌دانند، پس در چنین شرایطی، طبیعی است نمایشگاه قرآن هر ساله از کمیت و کیفیتش کاسته می‌شود.

این هنرمند درباره چرایی به وجود آمدن چنین اتفاقی گفت: به نظرم دلیل اصلی به وجود آمدن چنین فضایی را در عملکرد مسئولان باید جست‌وجو کرد، چون آن‌ها با کردارشان به نوعی مردم را از این موضوعات دور کرده‌اند، درصورتی‌که اگر فرهنگ قرآنی در همه اقشار مورد توجه قرار گیرد شاهد خواهیم بود موضوعات قرآنی از پرمخاطب‌ترین بخش‌هایی هستند که در کشورمان وجود دارد.

وی در پایان با بیان این‌که هنرمندان قرآنی جزء مظلوم‌ترین اقشار در میان هنرمندان هستند، گفت: متأسفم این را می‌گویم، اما هنرمندانی که در حوزه قرآن کار می‌کنند، مظلوم‌‌ترین اقشار در میان هنرمندان هستند، چون هنر آن‌ها عموماً خریدار لازم را ندارد، حتی ما در برپایی نمایشگاه اختصاصی با مشکل جدی رو‌به‌رو هستیم. این وضعیت در حالی است که مردم فکر می‌کنند افرادی که کار قرآنی می‌کنند تأمین مالی هستند، اما‌ ای کاش می‌شد مظلومیت هنرمندان قرآنی را به مردم بازگو کرد.

داوود کنشلو

پایان پیام