×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

true

ویژه های خبری

۲۳۳ میلیون دلار کالا از قم به کشور‌های مختلف جهان صادر شداستقبال مردم از ایستگاه چشم به راهیم در عوارضی آزاد راه قم _ تهرانتالاب مره قم ثبت ملی شدمسئولان وظیفه دارند زمینه آرامش مسافران نوروزی را فراهم کنندماموریت های اورژانس در ایام نوروز امسال 6 درصد کاهش یافتتشکیل کمیسیون جلوگیری از شیوع نزاع و درگیری در قمسارق اشیای قیمتی بانوان کهنسال در قم دستگیر شداهدای هزاران جفت کفش و صندل قم به نیازمندان سیستان و بلوچستان قم در رتبه دوم تامین مسکن کشور قرار گرفتنصب ۲۰ دوربین ثابت عکس‌برداری در راه‌های استان قمطرح نیابت در مرکز نگهداری از معلولان کم توان ذهنی در قم اجرا شدکارگروه ملی احیاء و ساماندهی دریاچه نمک در قم تشکیل می شودمقاومت بی‌نظیر نیروی مقاومت و مردم غزه به اسلام عزت بخشیدهتورم در استان قم کاهش چشمگیری داشته استشعار سال ۱۴۰۳ برای مسئولین در حکم فرمان و دستور استسرپرست اداره‌کل امور زنان و خانواده استانداری قم منصوب شد۱۰ مسافر نوروزی در محورهای استان قم جان باختندبکسل کردن ناایمن خودرو یک راننده را به کشتن دادمسدودی بخشی از تونل غدیر قم با نظر راهور و برای کنترل ترافیک است۱۰۰ هزار قمی تحت پوشش پزشک خانواده قرار گرفتند
آیت الله فاضل لنکرانی با تشریح ابعاد فقهی تزریق واکسن:
true
واکسن نزدن باعث هلاکت انسان می شود
طرح کردن این سوال که "به چه دلیل شرعی باید واکسن بزنیم؟" اشتباه است، چرا که این امر یک امر ارتکازی و عقلایی است و عقل حکم می‌کند که انسان برای حفظ سلامت خود هر کاری که لازم است انجام دهد.

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی فردونیوز؛آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی امروز در نشست علمی "واکاوی فقهی تزریق واکسن" که به همت گروه فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در سالن همایش فقاهت این مرکز در قم برگزار شد، در سخنانی به تبیین ابعاد فقهی تزریق واکسن پرداخت.

وی در ابتدا با انتقاد از کسانی که می‌گویند کرونا وجود ندارد، گفت: عده‌ای هنوز فکر می‌کنند که این ویروس وجود ندارد، حال آنکه هر عقل سلیمی به وجود این ویروس اذعان دارد و باید البته در جای خود بحث شود که منشأ این ویروس کجاست؟ از کجا آمده و آیا اهداف سیاسی دارد یا خیر.

مشروح این خبر:

بسم‌الله الرحمن الرحیم
ابتدا ایام فاطمیه را گرامی می‌داریم. امیدوارم ادعیه زاکیه حضرت زهرا (سلام الله علیها) شامل همه بشریت، مسلمین و شیعیان، خصوصاً حوزه‌های علمیه بشود ان شاء الله.

با حدوث قضیه کرونا چند دیدگاه مطرح شد. یکی اینکه کرونا واقعیت ندارد، هنوز هم شاید عده‌ای این خیال را در ذهن خود دارند که کرونا نیست و دروغ است! دیگر آنکه کرونا را درست کرده‌اند تا جمعیت بشر را از بین ببرند، الان هم طبق آمار ظاهراً حدود پنج میلیون کشته داده و این آمار آمار کمی نیست.

این بحث در جای خودش باید از زوایای مختلف مطرح شود که کرونا از کجا آمد؟ آیا عامل انسانی و اهداف سیاسی در پیدایش آن دخالت دارد یا نه؟ ولی آنچه مسلم است این است که امروز همه یقین دارند کرونا وجود دارد و واقعیتی است که همه بشر گرفتار آن هستند و فرقی بین ایران و غیر ایران، مسلمان و غیر مسلمان وجود ندارد. در طول این دو سال سوالات فقهی فراوانی به وجود آمده که ما تاکنون یکی دو جلسه در همین مرکز راجع به آن بحث کرده‌ایم، این جلسه هم به عنوان واکاوی مسائل مربوط به واکسن کرونا تشکیل شده است.

حکم استفاده از واکسن‌هایی که برای پیشگیری از ابتلاء دیگران در خارج یا داخل ایران درست شده، چیست؟ استفاده‌ی از این واکسن‌ها برای کسی که احتمال می‌دهد بر اثر تزریق آن مبتلا به بیماری دیگری بشود یا بیماری او شدت یابد چه حکمی دارد؟ آیا استنکاف از واکسن جایز است یا نه؟ فعلاً کار نداریم که قانون اجبار کرده یا نه، چون از زاویه‌ی فقه فردی بحث می‌کنیم هرچند از دیدگاه فقه حکومتی این بحث جا دارد که آیا حکومت می‌تواند افراد جامعه را در چنین شرایطی اجبار به واکسیناسیون کند یا نه؟

امروز کرونا یک واقعیت جهانی است و هیچ تردیدی در آن نیست. برای جلوگیری از سرایت کرونا و کاهش مرگ و میر انسان‌ها یکی از به اصطلاح آپشن‌ها، واکسن است ولو تعیّن نداشته و راه‌های دیگری هم موجود باشد. چون همه مردم به آن راه‌ها مثل واکسن سهولت دسترسی ندارند. البته ممکن است این واکسن در آینده عوارضی در نسل، حافظه یا روحیات انسان ایجاد کند کسی نمی‌تواند این احتمال را صد در صد نفی کند! بنا بر این مفروض بحث ما این است که واکسن یکی از راهکارهای علاج و پیشگیری از ابتلاء عموم است، ممکن است عوارض هم داشته باشد، حتی بگویند واکسن در بدن یک کسی اثر که نکرد هیچ بلکه موجب مرگ او هم شد و بالاتر آنکه فرض کنیم عوارضش یقینی است، آیا می‌توانیم بگوییم نباید واکسن زد؟

در ابتدا باید به این بحث کلی توجه نمود که؛ مسئله علاج و معالجه یک امر عقلایی ارتکازی یا امر عقلی و بالاتر یک امر فطری است و لذا هیچ ربطی به شارع ندارد. یعنی بشر همان‌طور که نیاز به خوراک و لباس دارد و برای رفع این نیاز احتیاجی به دستور شارع ندارد از جمله نیازهای او هم درمان مرض‌های جسم مادی‌اش است. آیا هنگام بیماری باید دید شرع گفته است برو خودت را علاج کن؟ خیر چون ربطی به شارع ندارد و به همین جهت نیز نیازی به دلیل شرعی ندارد، همان‌طور که شارع نمی‌تواند بگوید برای رفع گرسنگی غذا بخور. من اگر گرسنه شدم عقل و ارتکاز عقلی می‌گوید باید غذا بخورم، بله شارع می‌تواند حدّ و حدودی برای خوردن تعیین کرده و یا توصیه‌هایی نماید که چه نوع غذاهایی را و چگونه بخورید ولی سوال از اینکه به چه دلیل شرعی غذا خوردن یا واکسن زدن جایز یا واجب است یا رجحان دارد؟ چنین سوالی غلط است، زیرا علاج یک امر ارتکازی عقلایی و فوق آن یک امر عقلی است، عقل حکم به حفظ صحت بدن می‌کند ولو شرعی هم در کار نباشد.

باز اگر بخواهیم خیلی دقیق‌تر بیان کنیم این یک امر فطری است. حتی حیوانات هم که از نعمت عقل بهره‌ای ندارند برای حفظ جان خودشان به‌طور فطری و عزیزی عمل می‌کنند، مگر برای خودشان لانه درست نمی‌کنند؟ خودشان را از سرما و گرما حفظ نمی‌کنند؟ مراقبت از جان یک امر فطری است و نه نیاز به عقل دارد که بخواهیم سراغ قاعده رفع ضرر محتمل برویم و به آن اشکالاتی که در اصول به ما یاد دادند بپردازیم و نه نیاز به ارتکاز عقلا دارد که بگوییم شارع کجا این سیره عقلائیه را تأیید کرده؟ که البته در این زمینه روایات فراوان داریم، در زمان ائمه معصومین اطبا بودند، هم خود ائمه و هم متدینین به اطبا مراجعه می‌کردند هیچ موردی هم نداریم که ائمه نهی از این کار کرده باشند.

این روایت در روضه کافی جلد ۸ صفحه ۱۹۳ آمده است. عن اسماعیل بن الحسن المتطبب، در سند حدیث شاید نسبت به اسماعیل یک مقدار حرف باشد «مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَخِیهِ الْعَلَاءِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ الْحَسَنِ الْمُتَطَبِّبِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّی رَجُلٌ مِنَ الْعَرَبِ وَ لِیَ بِالطِّبِّ بَصَرٌ وَ طِبِّی طِبٌّ عَرَبِیٌّ» می‌گوید به امام عرض کردم کار من طبابت است و دانش طب عربی دارم و هیچ پولی هم بابت طبابت نمی‌گیرم «وَ لَسْتُ آخُذُ عَلَیْهِ صَفَداً» مردم برای درمان دردهایشان به من مراجعه می‌کنند، آیا این کار درست است یا نه؟ حضرت می‌فرمایند: «فَقَالَ لَا بَأْسَ».

از نحوه سوال مشخص است علاوه بر طب عربی طب‌های دیگر هم وجود داشته و شاید بسیار هم قوی‌تر بوده اما حضرت می‌فرماید اشکالی ندارد و نمی‌گوید اگر معالج قوی‌تری هست حق معالجه نداری یا مردم حق مراجعه به تو را ندارند. اگر فی‌الجمله احتمال عقلایی می‌دهی کسی می‌تواند دردت را درمان کند به او مراجعه کن، لازم نیست در معالجه طبیب اقوا را انتخاب کنی، بله این حرف در بحث اجتهاد و تقلید درست است که می‌گویند رجوع به فقیه از باب رجوع جاهل به عالم است، اما در باب رجوع به اهل خبره برخی مناقشه می‌کنند می‌گویند به اهل خبره‌ای باید مراجعه کرد که به قول او اطمینان باشد.

یک مقلد چه زمانی به قول مرجع تقلیدش اطمینان دارد؟ لذا عنوان رجوع جاهل به عالم را برگزیده و رجوع به اهل خبره را که منوط به تحقق اطمینان است کنار می‌گذارند. اما در این امر فطری یعنی معالجه اطمینان هم لازم نیست پیدا کند، اگر کسی احتمال عقلایی دهد یک طبیبی می‌تواند دردش را دوا کند فطرتاً به او مراجعه می‌کند افزون بر این تأییدی که امام علیه السلام در مورد طب عربی در زمان و محدوده خودش فرموده است.

بعد سائل می‌گوید: «قُلْتُ إِنَّا نَبُطُّ الْجُرْحَ وَ نَکْوِی بِالنَّارِ قَالَ لَا بَأْسَ» طب عربی ما این است، کسی که دستش با چاقو مجروح شده، ما زخمش را باز کرده و با آتش محل جراحت را داغ می‌کنیم، امروز محل جراحت را با مواد خاصی ضد عفونی می‌کنند اما آن زمان راه جلوگیری از سرایت عفونت به بقیه بدن داغ کردن بود که حضرت فرمودند اشکالی ندارد.

الآن در درمان سرطان گاهی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی توسط لیزر یا اشعه‌های دیگر هزاران سلول اطرافش را هم می‌سوزانند، یعنی یک چنین ضرری باید به بیمار وارد شود و این ضرر در سوزاندن با آتش به طریق اولی بوده است و حضرت فرمود: «لا بأس» اشکالی ندارد. آن طبیب می‌گوید: «قُلْتُ وَ نَسْقِی هَذِهِ السُّمُومَ الْأَسْمَحِیقُونَ وَ الْغَارِیقُونَ قَالَ لَا بَأْسَ» ما آن قسمت بدن را که داغ می‌کنیم از یک چیزی به نام اسمحیقون و الغاریقون، که نام دارویی در آن زمان بوده است استفاده می‌کنیم.

شما امروز می‌توانید به جای این بگویید واکسن کرونا، حضرت فرمودند لا بأس. شاهد کلام ما این است که می‌گوید: «قُلْتُ إِنَّهُ رُبَّمَا مَاتَ» این اسمحیقون را که می‌گذاریم ممکن است از صد نفر یکی بمیرد، حضرت فرمود: «قَالَ وَ إِنْ مَاتَ». اشکال ندارد هر چند به سبب آن بیمار فوت کند. ما از این روایت می‌توانیم به عنوان یک حکم شرعی هم استفاده کنیم یعنی خیالمان راحت باشد، چه کسی گفته در معالجه صد در صد باید یقین به علاج داشته باشیم؟ همین که برای درمان راههای عقلایی طی شود کافی است. در مورد واکسن هم همین‌طور است. مواد این دارو اعم از شیمیایی و گیاهی، در نزد اهل فن مشخص است. این تزریق واکسن می‌تواند یک آنتی‌بادی در بدن ایجاد کند که جلوی سرایت و شدت ابتلاء انسان را بگیرد.

واکسن در درجه اول انسان را از مرگ نجات می‌دهد ولو راه‌های علاج دیگری هم ممکن است وجود داشته باشد، مثل آنکه انسان در خانه بنشیند و از خانه بیرون نیاید، در یک اتاقی بماند حتی زن و بچه‌اش را راه ندهد! ولی کسی که می‌خواهد در جامعه رفت و آمد و زندگی کند، نمی‌تواند از این راه را استفاده کند. ما باید نگاه‌مان اجتماعی باشد مگر می‌توانیم بگوییم شارع گفته چون احتمال می‌دهید اگر واکسن بزنید پنج سال بعد عوارض داشته باشد پس حق واکسن زدن ندارید. این آدم چکار کند؟ در اجتماع حضور پیدا کند یا نه؟ هر روزی هم که یک نوع جدیدی از کرونا پیدا می‌شود که کماً و کیفاً با نوع دیگرش اختلاف دارد.

واکسن امروز یک طریق عقلایی برای پیشگیری از سرایت و حفظ جان انسان است. همین که ۶۰ درصد و یا حتی ۴۰ درصد از مُردن حفظ می‌کند، کافی است. حکم شرع هم لازم ندارد چون مطابق فطرت انسان است. جواز آن حتی قوی‌تر از موارد استفاده از حرام در فرض اضطرار است. اگر گرسنه‌ای در حال مرگ است و جز میته به چیزی دسترسی ندارد چه شارع به او اجازه بدهد یا ندهد عقلش هم می‌گوید برای حفظ جانت از مردار استفاده کن، آیا این مردار در فرض اضطرار مصلحت‌دار می‌شود؟ نه، نسبت به گوشت خوک می‌گوید اگر در حال تلف شدن هستی به اندازه‌ای که جانت را حفظ کنی بخور، آیا مصلحت‌دار می‌شود؟ آن عوارض بسیار زشت و خطرناک باقی است. ولی چون مسئله اهم در کار است هم عقل و هم شرع می‌گوید این را بخور.

در مورد مرگ و میر ناشی از واکسن برخی می‌گویند مرگ آنها به جهت کسالت‌های زمینه‌ای آنها بوده و اما در این بحث ما می‌گوئیم اگر افراد سالم بدون هیچ کسالت زمینه‌ای به جهت تزریق واکسن مُرده باشند سوال این است در میان ۸۰ میلیون نفر جمعیت کشور که بیش از ۶۰ میلیون نفر واکسن زده‌اند تاکنون چه تعداد به خاطر واکسن مُرده‌اند؟ آمار دقیق نداریم ولی یقین داریم مقدارش در مقابل ۶۰ میلیون قابل اعتنا نیست. حتی اگر بالفرض ده هزار نفر هم به خاطر واکسن فوت کرده باشند که نیست، آیا این مقدار در مقابل بیمه شدن ۷۰ میلیون عددی است؟ آیا درست است بگوییم ده هزار نفر مُردند پس کسی واکسن نزند، اگر بقیه نزنند که این ده هزار فوتی می‌شود ده میلیون.

تاکنون به این نتیجه رسیدیم که اولاً تزریق واکسن و به‌طور کلی علاج بیماری‌ها ارتباط به شارع ندارد، چون عقل و فطرت انسان می‌گوید برای حفظ جان خود اگر احتمال عقلایی می‌دهید یک چیزی دارو باشد از آن استفاده کنید هرچند عوارضی در پی داشته باشد، ثانیاً روایات هم همین حکم عقل و فطرت را تأیید می‌کنند.

جلد هشتم کافی و جلد دوم وسایل الشیعه را حتماً ببینید، روایت بسیار مهمی دارد، تعدادی از این روایات راجع به اصل معالجه است.

الف: در روایتی که به نظرم سندش هم معتبر است می‌گوید تا جایی که بدن توانایی تحمّل و دفع درد را دارد آن را تحمل کنید. چون در ذهن برخی‌ها هست که اصلاً به طبیب رجوع نکنند. ولی این از منظر فقه فردی و نسبت به آن دسته از بیماری‌هایی است که مسری نباشد. می‌گوید اگر خودت می‌توانی مقاومت بدنت را با خوردن ویتامین‌های کذا و با پروتئین‌ها بالا ببری که بیمار نشوی یا بر بیماری غلبه پیدا کنی این کار را بکن، پزشکان امروز هم این سفارش را می‌کنند و در غرب حتّی المقدور نسخه و دارو نمی‌دهند، ولی این در جایی است که بیماری مسری نباشد، اما در مورد فردی که مرضش مسری است و می‌خواهد وارد اجتماع شود نمی‌توان گفت واکسن نزن و جامعه‌ات را مبتلا کن.

ب: در روایات قاعده‌ای ذکر شده به عنوان «لکل داءٍ دواء»، برای هر دردی درمانی هست یا «من انزل الداء انزل الدواء»، هر کس درد را فرستاده درمانش را هم فرستاده است این قاعده اصل ترغیب و بلکه لزوم استفاده از دارو را به‌خوبی واضح می‌سازد و تردیدی در آن نیست.

ج: در روایت دیگری که سندش بسیار خوب است «وَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ، عَنْ أَبِیهِ، عَنِ اِبْنِ أَبِی عُمَیْرٍ، عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ: اَلرَّجُلُ یَشْرَبُ اَلدَّوَاءَ أَوْ یَقْطَعُ اَلْعِرْقَ» یونس بن یعقوب می‌گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم فردی دارو می‌خورد و فصد می‌کند و رگ خودش را می‌زند، «وَ رُبَّمَا اِنْتَفَعَ بِهِ وَ رُبَّمَا قَتَلَهُ؟»، این ربما اختصاص به فصد ندارد، شامل دارو هم می‌شود. حال این عرق یا دارو ممکن است برایش مفید باشد یا باعث مرگش شود، چه کند؟ امام در جواب فرمودند: «یَقْطَعُ وَ یَشْرَبُ»، رگش را بزند و دارو را هم بخورد، برای چه؟ برای اینکه اگر این کار را نکند جانش در خطر است، تنها راه درمان او شرب این دارو است، حالا این دارو ممکن است در صد نفر خیلی خوب اثر کرده ولی این آدم را بکشد. پس هم عقل و هم شرع این را تجویز می‌کنند.

من یادی کنم از مرحوم امام خمینی و والدمان (رضوان الله تعالی علیهما). از جمله خصوصیات این دو بزرگوار آن بود که اگر دکتر می‌گفت این قرص را سر این ساعت بخور، محال بود تخطی کنند، کسانی که خود در اوج قله فقاهت بودند، نگویید این مسئله موضوعی است چون ما نمی‌خواهیم بگوئیم مسئله تقلیدی است به‌خاطر آن که الآن در حال طرح ادله‌اش هستیم بلکه می‌خواهیم توجه‌تان را به یک جانبی از این بحث جلب کنیم و نمی‌شود همه جوانبش را مطرح کرد، ولی بالاخره این مراجع بزرگ برای خودشان دلیل فقهی داشتند یا نه؟ یک مرجع تقلید که در سن صد و چند سالگی این واکسن را می‌زند آیا همین‌طور می‌گوید دیگران می‌زنند من هم بزنم؟ محال است! کسی که به مرحله اجتهاد می‌رسد وقتی بخواهد این لیوان آب را بخورد همان لحظه دلیلش در ذهنش هست.

ما در این بحث فرض را بر واکسن و موردی قرار داده‌ایم که تعین ندارد، من نمی‌خواهم بگویم حتماً واکسن متعین است و راه دیگری وجود ندارد. یک وقتی بعضی از آقایان می‌پرسیدند شما می‌گوئید کسی که واکسن نزده در این مرکز نیاید! گفتم چون جان این همه طلبه و استاد در معرض خطر است، من نمی‌گویم او واکسن بزند، می‌تواند از خانه‌اش بیرون نیاید. ولی در بین این جمع کثیر که می‌آید باید واکس زده باشد.

بنابراین فرض ما این است ۱ واکسن جهت پیشگیری و درمان تعین ندارد. ۲ عوارض هم دارد، عارضه‌ای بالاتر از موت هم که قابل تصور نیست. هر چند موجب مرگ خود هم بشود باز زدن واکسن لازم است، این امر امام به یقطع و یشرب در مقام دفع توهم حصر نیست. مرض‌ها مختلف هستند یک مرضی هست که انسان می‌تواند بر آن صبر کند، روایت هم می‌گوید اگر انسان مرضی پیدا کرد چنانچه بتواند بر آن صبر کند رجحان بر مراجعه به طبیب دارد، ولی این صبر دو روز، سه روز است. الآن دو سال است این کشور و کل دنیا گرفتار کروناست ممکن است ده سال دیگر هم ادامه یابد، نمی‌شود ده سال صبر کرد، انسان‌ها از زندگی و کار و عمرشان ساقط می‌شوند.

اگر انسان بتواند بر یک مرضی صبر کند خُب صبر می‌کند اما اگر به مرضی مبتلا شد، مثل سرطان که اگر شیمی درمانی نکند می‌میرد ولی با شیمی درمانی ممکن است یک سال بعد بمیرد، اینجا فتوا چیست؟ معالجه کردن بر او واجب است. در جایی که حفظ جان انسان متوقف بر یک درمان است ولو آن درمان قطعی نباشد، ادله دلالت بر وجوب دارد. این یک نگاه اجمالی از حیث فقه فردی به این موضوع.

د: اما از منظر فقه حکومتی؛ دولت اعم از اسلامی و غیر اسلامی، می‌تواند آحاد جامعه را مجبور به زدن واکسن کند، وقتی حفظ شئون اجتماعی، سلامت و امنیت جان و روان مردم با دولت است، شما چطور می‌گوئید دولت نمی‌تواند اجبار به واکسیناسیون کند؟ مسلم است که بر هر دولت و حاکمی، حتی حکومت غیر مشروع، حفظ امنیت و حفظ سلامت جامعه واجب است، در مورد اشخاص، اگر فردی در خانه و حریم خصوصی خود شرب خمر کند ممکن است به هزار مرض گرفتار شود یا گوشت خوک می‌خورد و به هزار مرض ممکن است مبتلا بشود این کاری به دولت ندارد، اما هرآنچه مربوط به شئون اجتماعی است دولت می‌تواند در آن ورود پیدا کند.

حال در بحث ولایت ائمه معصومین (علیهم السلام) و ولایت فقیه مسئله عمیق‌تر و ریشه‌دارتر می‌شود، یعنی اگر بر حکومت غیر اسلامی، حفظ امنیت جامعه واجب است، بر حکومت اسلامی به مراتب واجب‌تر است. چون در اسلام حاکم نسبت به آحاد جامعه، بمنزلة‌الاب، نظیر پدر است این أب یک عنوان تشریفاتی نیست و آثار فقهی بر آن بار است، باید امنیت جامعه‌، سلامت، اقتصاد، اخلاق جامعه را حفظ کند، باید برای اینها برنامه داشته باشد. چنانچه برای حفظ سلامت جامعه راهی را تشخیص دهد می‌تواند افراد را ملزم به آن کند، مگر کسانی که بخواهند در جامعه مراوده نداشته باشند در خانه‌شان بمانند و بیرون نیایید.

ه: نکات دیگری هم در بحث فقه پزشکی پیرامون آیه شریفه «لا تلقوا بایدیکم الی التهلکه» مطرح کرده و از این آیه شریفه استفاده نمودیم که زدن واکسن واجب است، امروز واکسن از اموری است که با ترک آن انسان به دست خودش خود و جامعه را به هلاکت می‌اندازد، لا تلقوا فقط جنبه‌ی ایجابی ندارد که بگوئیم اگر سمی بخورید خودتان را به هلاکت می‌اندازید پس خوردن سم حرام است، گاهی اوقات ترک یک عمل مثل ترک واکسن موجب هلاکت جامعه می‌شود و لذا این مشمول آیه «و لا تلقوا بایدیکم إلی التهلکه» است، به نظر ما خیلی روشن است که ترک واکسن از مصادیق این آیه شریفه است.

و: قاعده خوف از ضرر را هم در بحث حج مطرح کرده‌ایم. این قاعده را مرحوم آقای خوئی ابداع کرده است و می‌گوید خوف از ضرر نزد شارع و عقل به منزله قطع و یقین به ضرر است، شما اگر واکسن نزنید خوف دارید که ضرر متوجه‌تان بشود، این خوف از ضرر به منزله یقین به ضرر است.

ز: عنوان دیگر حجیت ظن در موضوعات است. یعنی لازم نیست یقین پیدا کنیم که این واکسن صد در صد از جمیع جهات برای ما مفید است، اگر کسی ظنّ به مفید بودن آن پیدا کند، همین‌قدر کافی است.

نتیجه آنکه در باب علاج از بعضی روایات و قواعد لزوم واکسن زدن استفاده می‌شود فطرت هم همین را می‌گوید حتی اگر ظن به آن هم نباشد، همینکه ۴۰ درصد موجب پیشگیری از مرگ انسان‌ها شود، عقل حکم به لزوم تزریق واکسن می‌نماید.

از مجموع روایات استفاده می‌شود احتمال عقلایی برای علاج کافی است حتی اگر ظن به علاج هم نداشته باشد.
پایان پیام

true
true

این مطلب بدون برچسب می باشد.

true

true

true

false
true
اعتبارات عمرانی آموزش و پرورش 3 برابر خواهد شدانقلاب و مقاومت کمر دشمنان را در منطقه شکسته استدیدار با 800 خانواده معظم شهید در قم37 پایگاه کمیته امداد آماده دریافت کمک‌های مردم هستندسرمایه‌گذار قدرتمندی برای راه‌اندازی منوریل قم اعلام آمادگی کردجاعلان مهر و آرم رياست جمهوري در قم دستگیر شدندهمایش پیاده‌روی خانوادگی در قم برگزار می‌شودامروز جهان تشنه عدالت امیرالمؤمنین علیه الاسلام استپیشنهادهای معاون سابق وزیر نیرو برای بهبود اقتصاد ایرانردپای انسان در طبیعتلزوم تغییر و جوان گرایی در بین مدیران ، سیاستگذاران و تصمیم گیران قمعکاسی تبدیل یک تصویر به خاطره استحلوا حلوا کردن طرح رتبه بندی فرهنگیان ! ‏آمار 20 هزار نفری معتادان شایسته قم نیستالزامات پنج گانه حمایت از کالای ایرانیدرد مردم سوختن در آتش قطار است نه حصر!#نه_به_آجیلپنج خاطره شنیدنی رهبر انقلاب از امام خمینی (ره)تیزر فیلم جدید ده‌نمکی/ اکران زندانی‌ها در ایام نوروزواکنش مجری تلویزیون به اظهارات محمدرضا گلزارهزینه 150 هزار میلیارد تومانی تصادفات برای کشورآیت‌الله رئیسی: برخورد با فساد خط قرمز نداردنشان عالی ذوالفقار روی سینه سردار سلیمانیزندگی؛ از نو !جناب آقای سرمست؛قم مخزن نيروی انسانی است9دی در تاریخ ماندگار استانرژی هسته‌ای هنوز حق مسلم ما استتربیت 200 طلبه به عنوان مشاور در بنیاد فقه و معارف اهل‌بیت(ع)تضمین قطعی اروپایی ها شرط مجمع برای تصویب FATF استفاجعه مسجد نیوزیلند را به همه مسلمانان جهان تسلیت می‌گوئیماجرای طرح آرامش بهاری در 36 بقعه متبرکه قمتحریم ها بر روی اخلاق کاری و پشتکار ما تاثیری نداشته استپرداخت عوارض آزادراه قم – تهران الکترونیکی شدظرفیت پارکینگ قم افزایش یافتآماده باش نیروهای حفاظت از اراضی ملی راه وشهرسازی قم در نوروز98معاینات زائرین حج تمتع 98 در قم آغاز شدفعالیت 10 گروه جهادی از دانشگاه های استان قم در ایام نوروزهیچ صنفی در قم اجازه فروش مواد محترقه نداردعرصه دیپلماسی جای اعتماد نیستسه درس مهم زندگی از پدر امتحفظ امنیت مالی و جانی مردم دغدغه پلیس در چهارشنبه آخر سالآمادگي پليس قم براي خدمت به زائران و مسافران نوروزيتوقیف محموله 310 میلیون ریالی مواد محترقه پرخطر در قماعلام برنامه‌های ستاد اقامه نماز قم در ایام نوروزسرپرست ادارات كل حراست و اتباع خارجي استانداری قم منصوب شدندمبارزه با مواد مخدر به صورت دستوري امكان پذير نيستبراي جذب سرمايه گذاري خارجي از ظرفيت هاي وزارت امور خارجه استفاده شودسیار رفت، حیدری آمدفعالیت 16 پایگاه ثابت و سیار جمعیت هلال احمر در محورهای موصلاتی قمکلید حل مشکلات اقتصادی توسعه تولید ملی استکانال مالی اروپا شبیه یک «شوخی» است؛سال جدید سال فرصت‌هاستتلاش نیروی انتظامی در ایام نوروز قابل تقدیر استدست رد پليس قم به رشوه 2 ميليون ریالیکشف 207 کیلوگرم حشیش در قمشرايط جديد بهره مندي مشمولان غايب وفرزندان ايثارگران از امتيازکسرخدمتبازدید بیش از 11 هزار نفر از آثار تاریخی استان قماستفاده حداکثری از ظرفیت بقاع متبرکه قم تغییرات مدیریتی در مسجد مقدس جمکران کشف محموله 5 میلیارد ریالی پارچه و پتو قاچاق در قمخدمت رسانی جوانان هلال احمر به ۱۲ هزار ۸۰۰ نفر مسافران نوروزی در قمتوديع و معارفه سرپرست اداره كل روابط عمومي استانداري قممدير كل برنامه ريزي، نوسازي و تحول اداري استانداری قم منصوب شدکشف بیش از 80 کیلوگرم تریاک در قمارسال دومین مرحله کمک‌های مردم قم به سیل زدگان شمال کشورمردم از نزدیک شدن به رودخانه های قم خود داری کنندابلاغ سلام مقام معظم رهبری به خانواده شهید " علیرضا همایی فصیح"محدودیت های ترافیکی قم در تعطیلات پایانی نوروز اعلام شدقم در سالروز شهادت امام موسی کاظم(ع) به سوگ نشستکشف بیش از 15 کیلوگرم تریاک در قممردم مراقب کلاهبرداران تلفني باشندمردم از نزدیک شدن به رودخانه های استان قم خودداری کننداقدامات لازم تا رفع مشکلات و آلام مردم سیل زده ادامه یابدکار اصلی مسئولان بازسازی ویرانی‌های سیل استاعزام نیرو‌های قرارگاه جهادی از قم و تهران به مناطق سیل زدهاعزام تیم آتش‌نشانی قم به مناطق سیل‌زده لرستانارسال محموله کمک های امدادی و اعزام تیم تخصصی هلال احمر قم به مناطق سیل زده خوزستانامکانات و تجهیزات امدادی قم برای سیل زدگان لرستان و خوزستان ارسال شدرهبری فرمودند از معبر آبی «کرخه کور» حتما استفاده کنیدحجة‌الاسلام مروی به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شدکمک 700 میلیون تومانی مردم قم به سیل زدگان کشوردشمن در پی سوءاستفاده از سیل اخیر ایران استمعاون استاندار قم به مناطق سیل زده اعزام شدکاهش 21 درصدی تصادفات فوتی در قمکمک‌رسانی به سیل‌زدگان بدون همکاری ‌مردم محال استمدیران ناکارآمد قم برکنار می‌شوندذخیره آب سد ۱۵ خرداد قم به ۶۰ میلیون مترمکعب رسید5 محموله و 50 امداد گر از قم به مناطق سیل زده اعزام شدکاهش تصادفات فوتی و جرحی قم در ایام نوروزبازدید رئیس هلال احمر و نماینده مردم قم در مجلس ازمناطق سیل زده استان لرستان‎حضور روزانه ۲۰ هزار نمازگزار نوروزی در نمازهای جماعت مسجد مقدس جمکران آبگیری تالاب غدیر اسب در استان قم پس از 2 دههدستگيري باند سارقان مغازه در قمبررسی بیش از 260 مورد مشاوره فعال در تعطیلات نوروزیویژگی های روان‌شناختی فضای مجازیچهره‌های شاخص هنر انقلابی قم تجلیل می‌شوندهمایش «انقلاب اسلامی، آغازگر عصر جدید» فردا در دانشگاه قم برگزار می‌شودکاری کنید که نظامیان امریکایی هرچه زودتر از عراق خارج شونداجازه نمی دهم مدیران کلی گویی کنند؛مدیر میدانی هستماقامت بیش از 768 هزار مسافر نوروزی در قماولویت فوری مسئولان خدمات رسانی به سیل زدگان استهمکاریهای دانشگاهی مهمترین راه مبارزه با افراط و تکفیر استآماده سازی 4 هزار بسته غذایی 72 ساعته ویژه سیل زدگان2 شهربازی در قم به بهره‌برداری می‌رسدارسال کمکهای بهزیستی استان قم به مناطق سیل‌زده لرستانکشف حدود 200 کیلوگرم تریاک در قممستند سازان سپاه قم به مناطق سیل‌زده لرستان اعزام شدنداختتامیه جشنواره «چهل سال چهل فیلم» در قم برگزار می‌شودسومین جشنواره ملی «فانوس» با موضوع دفاع مقدس فراخوان شداسکان 30 هزار مسافر نوروزی در بقاع متبرکه قمبازگشایی محور معمولان-پلدختر با همکاری استانهای اصفهان ، قم ، لرستان ، بوشهرگربه‌رقصانی آمریکا علیه سپاه به جایی نخواهد رسیدهمایش «پیشینه و ابعاد نظری کتابت قرآن کریم»در قم برگزارمی شودثبات اقتصادی یکی از پشتوانه های نظام اسلامی استکشف حدود 95 کیلوگرم حشیش در قمدستگيري سارقان حرفه اي غیر بومی منزل در قمفراخون خدمت جهادی و اعزام 150 نیروی داوطلب به مناطق سیل زده لرستانآیت الله فاضل لنکرانی از راه اندازی مرکز تخصصی فرزندآوری سالم حمایت کرداعزام تیم اورژانس اجتماعی 123 قم به لرستانهفتمین محموله کمک های مردم قم به مناطق آسیب دیده از سیل اعزام شدافتتاح خط تولید مرکز ملی فناوری خلاء ایران در سایت هسته ای فردوسیل ۱۱۶ میلیارد ریال به قم خسارت زدمسابقات قرآن طلاب حوزه های علوم دینی جهان درقم برگزار می شودهمه مسلمانان انقلابی عنوان پاسدار را دارندانتصاب جدید در اداره کل حفاظت محیط زیست استان قمريزش کوه در محور جاده" قديم قم – تهران "انتخاب آیت الله «شیخ عیسی قاسم» به عنوان مهدی یاور سال ۹۸ مسجد مقدس جمکرانمدیر دفتر نماینده ولی فقیه و رهبر شیعیان پاکستان با سیل زدگان ایران ابراز همدردی کرد1500 نفر از پرسنل سپاه قم برای حضور در مناطق سیل زده لرستان اعلام آمادگی کردندبرگزاری همایش بین المللی فرصت های سرمایه گذاری و رونق تولید در قماستفاده از ظرفيت كاركنان شاهد و ايثارگر در مدیریت دستگاههای اجراييامیر پور دستان:حقیقت این است که آمریکا دیگر توان هیچ‌گونه جنگ نظامی نداردنخستین گردهمایی روحانیون دانشگاه آزاد اسلامی در قم برگزار شدشورای اطلاع رسانی استان قم تشکیل می شودمشوق های سرمایه گذاری سال 98 شهرک های صنعتی قم اعلام شدتحریم ها اوج بُغض و کینه آمریکا از انقلاب اسلامی استقم در حوزه امنیت در بین پنج استان برتر کشور قرار داردتقدیر و تشکر آیت الله مبلغی از سپاه، ارتش ،مردم و مسئولان110 تن از جوانان و امدادگران هلال احمر قم به مناطق سیل زده لرستان اعزام شدندشهردار قم در واکنش به اقدام اخیر آمریکا:من هم یک سپاهی‌اماقدام آمریکا علیه سپاه نشان دهنده اوج حماقت ترامپ استپاسداران نمونه سپاه استان قم تجلیل شدندجزییات مراسم تشییع پیکر مطهر شهید «احمد جلالی نسب» در قم اعلام شدهمایش آثار علمی و فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار می شود114 موکب در قم آماده خدمات رسانی به منتظران ظهور استنیروهای مسلح امید سیل زدگان کشور هستندجشنواره ملي نوروزی پلیس در قم برگزار می‌شودمردم قم در کمک به هموطنان سیل زده حماسه آفرینی کردندتداوم طرح جمع آوري معتادان متجاهر در قمارسال کمک 2 میلیارد ریالی اوقاف قم برای سیل‌زدگان خوزستانتشکیل شورای فقهی تعلیم و تربیت وهیئت اندیشه ورز در آینده نزدیکحضور اداره کل حفاظت محیط زیست استان قم در نمایشگاه بین المللی محیط زیستکشف 251 کیلو تریاک در عملیات مشترک پلیس "قم و اصفهان"ارسال سه دستگاه پل فلزی 30 متری به مناطق سیل زده لرستانسرای ملاحسین قم مرمت می‌شودچهره های شاخص هنر انقلابی قم تجلیل شدندمردم قم بیش از 15 میلیارد ریال به سیلزدگان کمک کردندکتاب دائره المعارف شیعه در قم رونمایی می شودقره چای پس از دو دهه رنگ آب به خود دیدبلوار امام علی(ع) پردیسان به‌ زودی به بهره‌ برداری می ‌رسدارتباط ۹۰ درصد روستا‌های پلدختر و چگنی برقرار شددومین محموله کمک بهزیستی استان قم به مناطق سیل زده ارسال شدحاج احمد دباغ؛نابغه قرآنی جهان اسلام مورد تقدیر قرار گرفتغرب جایگاه علمی اش را مدیون دانشمندان مسلمان استتخصیص گوشت‌های قربانی نیمه شعبان به مناطق سیل‌زدهآیت الله فاضل لنکرانی هزینه تاسیس 2 باب مدرسه را در لرستان تقبل کردندآماده سازی ۲۰۰ هکتار پارکینگ با ظرفیت بیش از ۴۰ هزار خودرو درقماعتراف سارقان 200 میلیاردی به 35 فقره سرقت منزل در قمخارج کردن کیست مایع ١٠ لیتری در بیمارستان تامین اجتماعی قمبرگزاری سومین دوره آموزشی توانمند سازی تشکل های مردم نهاد قمپیشکسوتان فوتسال استقلال تهران و قم حامی سیل زده گان شدندپنج هزار شغل در بخش صنعت قم ایجاد شدخرید ۱۴هزار مترمربع از باغات قم برای صیانت از فضای سبز توسط شهرداریمعارفه وتودیع رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قمتشکیل شورای مشورتی جوانان استان قمافتتاح طرح هاي عمراني و ورزشي دانشگاه قمگلریزان ورزشکاران قمی به نفع سیل زدگان برگزار شدگسترش زیرساختهای ارتباطی برای تولید و انتشار محتوای غنی اسلام۲۰۰هکتار پارکینگ در محدوده مسجد جمکران آماده سازی شددست برادری ارتش و سپاه حرکتی زیبا پس از حرکت زشت آمریکایی‌ها بودخانواده های معظم شهدای ارتش در قم تقدیر شدنددیدار استاندار قم با رئیس مجلس شورای اسلامیروحیه ی ایثارگری ارتش موجب اقتدار و امنیت ملی شداعلام محدویت های ترافیکی نیمه شعبان در قمانهدام باند سارقان مغازه و کشف 20 فقره سرقت در قمفراخوان مشمولان اعزامي فارغ التحصيلان دانشگاه و موسسات آموزش عالي در ارديبهشت 98کمک 7میلیارد 800میلیون ریالی مجموعه اصناف قم به سیل زدگانبخشی از تخصیص باقی مانده سال قبل دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی پرداخت می شودهمایش «نرجسانه» در مسجد مقدس جمکران برگزار شدآیت الله نوری همدانی:دشمنان از جامعه‌ای که در برابر سلطه‌گران بایستند ناراحت می‌شوندحمل و نقل پاک؛ آن گاه شهر پاکمدارس قم شنبه ۳۱ فروردین تعطیل شدسیل اخیر نمادی از همبستگی جبهه مقاومت شدکمک 2میلیاردو 500میلیون ریالی فعالان گردشگری قم به سیل زدگانجشنواره عکاسی قاب فیروزه‌ای در مسجد مقدس جمکران برگزار می شودمراسم پنجمین سالگرد خاکسپاری شهدای گمنام برگزار می‌شودشیخ عیسی قاسم "مهدی یاور" مسجد مقدس جمکران شدثبت معنوی جشن های نیمه شعبان به عنوان "بزرگترین اجتماع مهدی یاوران جهان"افتتاح نخستين آكادمي تخصصي اسكيت در قمقم در شب میلاد امام زمان(عج) غرق در نور و سرور شدقرارگاه حضرت قائم(عج) دائمی می شوددستگیری سارق 4 میلیاردی طلاوکشف 33 کیلو تریاک در قمفرافکنی مدیر روابط عمومی آبفای قم پس از ورود فاضلاب به منازل مردم!ارائه خدمات مطلوب تر به زائرین در نیمه شعبان نیازمند اعتبارات ویژه و حمایت ملی استارائه خدمات امدادی و درمانی به بیش از 5 هزار نفر در طرح ملی "منتظران ظهور"داوطلبان خانه هلال مرکز خدمات حوزه علمیه به مناطق سیلزده خوزستان اعزام شدندکشف 9 کیلو و 400 گرم مواد افیونی شیشه در قمکشف 102 هزار نخ سیگار قاچاق در قمتوقف  121 پروژه به دلیل تخلف از مقررات ملی ساختمان در قمبسترهای مخابراتی باعث اشاعه دین خدا و فرهنگ اصیل و ناب محمدی می شودکشف 466 کیلوگرم موادمخدر در قمتجليل از عوامل ستاد اجرايي خدمات سفر استان قمبرنامه های هفته سلامت در استان قم تشریح شدبرگزارش همایش ورزش صبحگاهی کارکنان بهزیستی استان قمنشست علمی عرضه حدیث بر قرآن برگزار شدبهسازی 22 کیلومتر از محور قم- نیزار در سال جدیدکشف یک هزار و 300 کیلوگرم انواع مواد مخدر در قممردم قم بیش از 2 میلیارد تومان به مناطق سیل زده کمک کردندقمار است و کسانی که شرکت می کنند مالک آن جوایز نیستنددشمنی و توطئه آمریکا در قضیه نفت بی‌پاسخ نخواهد ماندرئیسی در دیدار مراجع تقلید:تحول در دستگاه قضا در دستور کار استبانک ها در زمینه کمک رسانی به اقشارآسیب پذیر جامعه اهتمام لازم را داشته باشندگرفتاری‌هایی که طلاب در این زمان از جهت معیشتی دارند این به مراتب از گذشته بیشتر استپایان شب سیاه دیکتاتوری و خونریزی آل سعود نزدیک استآیت الله حسینی بوشهری:تبدیل کارخانه ها به برج فاجعه استاساس وهابیت بر کشتن انسان های بیگناه استآیت‌الله یزدی رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ماندمطالبات مراکزدرمانی قم از بیمه سلامت پرداخت شدآیت الله صافی اعدام مسلمانان در عربستان را محکوم کردکشف 1337 کیلو مواد مخدر در عملیات مشترک پلیس قم و تهرانافزایش طلاق در جامعه ریشه‌یابی شودآغاز فعالیت دفتر ارتباط استانداری با دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی قمکلاهبرداری ایمیلی از شرکت های تجاری و صرافی هانصب تجهیزات کاهنده مصرف آب در مدارس، مساجد و ادارات قمهیچ هورمونی در تولید مرغ استفاده نمی شودتمامی عمل های جراحی یک درمانگاه چشم پزشکی خصوصی در قم تعطیل شدجادوگر آسيا هم از قم رفتبا قاچاق و عوامل نا امن‌کننده فضای مجازی برخورد جدی کنیدممنوعیت استقرار واحدهای هیدروکربن در استان قمهشدارهای پلیس قم برای پیشگیری از سرقت، جعل و كلاهبرداري تشدید نظارت و بازرسی از واحدهای صنفی در ماه مبارک رمضانگفتگو با نویسنده کتاب فصل فیروزهافزایش 13 درصدی نزاع و درگیری در سال 97 در قماجرای  طرح یک کاسب، یک کالای اساسی توسط اتاق اصناف قمپذیرش 2500000 هزار نفردر مراکز درمانی تامین اجتماعی قمقم در پرداخت مطالبات فرهنگیان از استانهای موفق کشور استمشاوره و حل و فصل اختلافات مردم در کلانتری ها امری ارشمنداستمشکلات واحدهای تولیدی را بصورت میدانی پیگیری می کنیمگردهمایی رابطين سازمان هاي دولتي و ناجا و برگزار شدکشف 38 کیلوگرم تریاک در قمارسال کمک‌های فنی و تجهیزاتی به مناطق سیل‌زده کشورموسسه آموزش عالی طلوع مهر قم یک مرکز آموزشی در مناطق سیل زده پلدختر می سازدکتابخانه و مرکز اسناد مجلس متاسفانه به درستی عرضه نشده استکمیته های هفتصد گانه همکاریها ؛ قرار گاه های فرهنگی تربیتی کشورعزت نفس معلمان در مسئله معیشت باید محفوظ بماندطلاق در قم افزایش یافته استمردم بزرگترين پشتوانه انقلاب اسلامي هستندمعرفي مديركل جديد دفتر امور اجتماعي و فرهنگی استانداري قمتلاش گران عرصه كار و توليد قم تجلیل شدندتجلیل از مقام علمی حضرت آیت الله العظمی جوادی آملیمزار شهید مطهری در قم گلباران شدآیت الله فاضل لنکرانی: احکام دینی با زبان هنر به مردم منتقل شودوزیر اطلاعات: مبلغان پاسخگوی شبهات و نیازهای جامعه باشندبخش قابل توجه تخلفات کلان اقتصادی با زد و بند برخی دستگاه ها صورت می گیرداجرای طرح ضیافت الهی در بقاع متبرکه قم در ماه رمضاندولت و آموزش و پرورش بدانند ملت هرگز اجازه اجرای سند 2030 را نخواهند دادپیکر مطهر ۲ شهید مدافع حرم در قم تشییع می‌شوداجرای طرح افق با محوریت بقاع متبرکه در قمبرنامه های مسجد مقدس جمکران در ایام ماه مبارک رمضانانهدام باند سارقان مغازه و احشام در قمدستگیری متهم به اخلال در نظم در فضای مجازیواحد هاي صنفي در صورت تظاهر به روزه خواري پلمپ می شوندکشف 155 کیلوگرم تریاک در قم9 اثر تاریخی قم ثبت ملی شدطرح دادرس، محور توسعه و ترویج فرهنگ خودامدادیپیکر ۲ شهید مدافع حرم در قم تشییع شدتجمع مردم قم در محکومیت جنایات رژیم آل سعود برگزار شداولین گواهی حلال صنایع غیر گوشتی صادر شدآموزش و پژوهش دو رکن مهم در توسعه و تعالی استبازآفرینی محلات قم 10 تا 12 سال زمان می بردرئيس هیأت فوتبال قم استعفا كرد؛سفر شبانه تاج به قمویژه برنامه های حرم مطهر در ماه مبارک رمضان تشریح شدمردم نباید هر روز با یک نرخ جدید مواجه شوندپزشکان قم ملزم به نصب کارت خوان در مطب شدنداخطار آیت‌الله مکارم به دولت: دست از گرانی برداریدحجم افزایش ارتکاب جرایم در فضای مجازی خیلی تکان دهنده استکشف حدود 26 کیلوگرم تریاک در قمقصور پزشکی در قم کاهش یافتپرداخت ٣٦ میلیارد تومان هزینه دارو به بیماران خاص و صعب العلاج در قمدرک شرایط موجود مهمترین اولویت مبلغان دینی استمجمع هیئت فوتبال قم پشت درهای بسته؛ چرا خبرنگاران را به جلسه راه ندادند؟هلال احمر قم رتبه نخست آموزش را در کشور به دست آوردقرآن دستور داده با آنها که بر سر ملتها عربده می‌کشند، مقابله کنید‌نگاهی به حضور 4 ماهه سرمست در استانداری‌ قمشورای پیشگیری از آسیب های اجتماعی در برقراری امنیت جامعه نقش موثری داردپرتال جدید دفتر تبلیغات اسلامی رونمایی شدکشف بیش از 100 کیلو تریاک در قمخدمات جمعیت هلال احمر قم تشریح شدمرمت خانه تاریخی ملاصدرا در حال انجام استنمایشگاه تخصصی مبلمان استان قم برگزار می‌شودقم یکی از استان های برتر کشور در زمینه امنیت سرمایه گذاری استپاسخگویی تلفنی استاندار قم به درخواست های مردمی از طریق سامانه سامدایران با کمال عزت و افتخار در برابر دشمن خواهد ایستادنمازگزاران قمی از اقدام متقابل ایران در برابر نقض برجام حمایت کردنداحداث 360 هکتار فضای سبز در طرفین بلوار آیت‌الله بروجردی قماکران ۱۲۰۰ مترمربع تبلیغات شهری با شعار «همه میهمان خدائیم»از اجرای طرح "رقابت در خدمت" تا حضور پرشور هلال احمری ها در نماز جمعه قمدستگیری سارق کیف قاپ در قمفراخوان اعزام مشمولان در اردیبهشت ماه 1398۲۴۰ هزار نفر مهمان سفره افطار در حرم امامزاده سید علی(ع) می‌شونددستگیری سارقین کيف قاپ و مدارس در قمدر احیای موقوفات نباید از جوسازی‌ها هراس داشتدر بحث نمای ساختمانی دچار ابتذال فرهنگی شده ایمکسب 3 رتبه عالی استان قم در اجرای برنامه های کانون دانش آموزیثبت نام اعتکاف رمضانیه در مسجد مقدس جمکران آغاز شدتقدیر گران قیمت حوزه از سید محمد بطحائی !جرم در جامعه ما زیاد نیست، تجاهر به جرم زیاد استكشف 5 تن گوشت مرغ فاسد از یک دامداری در قم!پایگاه سلامت اجتماعی بهزیستی شهر جعفریه افتتاح شدآغاز توزیع غذای گرم و سبدهای غذائی بین مددجویان بهزیستی قمدرخشش کم توانان ذهنی استان قم در چهاردهمین جشنواره ورزشی کم توانان ذهنی کشوربرگزاری نهمین دوره جشنواره کتابخوانی رضوی با معرفی ۱۲ عنوان کتاب در قماجتماع بزرگ یاوران حضرت خدیجه(س) در مسجد مقدس جمکران برگزار می شودسه تن در استخر خانگی بخش کهک قم جان باختنددو انتصاب جدید در استانداری قماحداث ۵مدرسه وکمک 120 میلیونی دفتر آیت الله فاضل لنکرانی برای سیلزدگاندستگيري 7 نفر اراذل و اوباش شرور در قمکشف حدود 7 کیلوگرم تریاک در قمرئيس و اعضاي ستاد انتخابات استان قم منصوب شدندطرح توسعه ناحیه صنعتی خورآباد تصویب شدجنگ نمی‌شود مذاکره با آمریکا سمّ است گزینه قطعی ملت مقاومت استکمک 25 میلیارد ریالی مردم قم به سیلزدگانکشف بیش از 50 کیلوگرم تریاک در قماولين طرح جامع حمل و نقل بار درون شهري كشور براي شهر قم به تصويب رسيدجشن اختتاميه واحدهاي مسكن مهر تا پايان شهريور 98 برگزار می شود۲۸ اردیبهشت‌ بازدید از موزه‌های قم رایگان استتوقیف خودروی سواری سمند با پلاک جعلی در قمبرخورد قانونی پلیس قم با روزه خواري در انظار عمومیقدرداني استاندار قم از كاركنان روابط عمومي استانداري قمتوزیع سبد غذایی و بهداشتی در روستاهای سیل زده شادگان خوزستاناعلام فراخوان آثار پژوهشی با موضوع حوزه، جهاد اقتصادی و فضای مجازیدشمن با جنگ روانی رابطه مردم با نظام را هدف گرفته استدستگیری سارق آیینه بغل خودروهای مدل بالا در قمکشف بیش از 63 کیلوگرم تریاک و ماده مخدر گل در قمبرگزاری انتخابات در چارچوب قانون و با شاخص هاي سلامت، امنیت، قانونمندی و مشارکت حداکثری در دستور کار دست اندرکاران انتخاباتدانشگاه علوم و معارف قرآن مقام نخست مسابقه شب های نورانی نمایشگاه بین المللی قرآن را کسب کردسارق میل گردهای پروژه پل مرجعیت قم دستگیر شدکشف حدود 43 کیلوگرم تریاک در قمحضور تیم سحر کانون دانشجویی هلال احمر قم در مناطق آسیب دیده از سیل پلدخترموفقیت روابط عمومی ها در گرو دانایی و آگاهی استکیفر خواست پرونده متهمان واقعه کلینیک تابان تا آخر هفته صادر می‌شودثمرات وقف در امدادرسانی به سیل‌زدگان مشهود بودمراکز بهزیستی مناسب ترین محل برای اقدامات خیرخواهانه در ماه رمضان استساخت اسکروپمپ فاضلابی با استفاده از توان متخصصان داخلی در قمتجلیل از اعضای شرکت کننده در خدمات رسانی سیل های اخیر در قمکشفیات مواد مخدر در قم 3 برابر شدکشف محموله 4 میلیارد ریالی کالا و 25 هزار لیتر نفت کوره قاچاق در قممیدان شهید مطهری ساماندهی می شودتجلیل از عملکرد مخابرات قم و کارکنان روابط عمومی این شرکتثبت 2 وقف جدید به ارزش 2 میلیارد تومان در قمپلمپ 35 واحد صنفي با اجرای طرح برخورد با روزه خواري در قمکشف بیش از 27 کیلوگرم مواد مخدر گل و گراس در قمخانه هلال مرکز خدمات حوزه‌های علمیه افتتاح شد‎اطعام 10 هزار نفری و کمک رسانی به سیل‌زدگان لرستانجای خالی شاکله قرآنی بیانیه گام دوم انقلاب در نمایشگاه قرآنبرگزاری جشن هفدهم رمضان در مسجد مقدس جمکراناجرای 300 برنامه به مناسبت گرامیداشت سوم خرداد در قممهلت یک هفته ای به ادارات قم برای پاسخ به استعلامات بانکی تسهيلات رونق توليدوضعیت فاضلاب پردیسان بحرانی استانتصاب مدیر کل نظارت بر امور عمرانی شهرداری قمپیدا شدن جسد جوان غرق شده افغان پس از ۳روز توسط نیروهای آتشنشانی قممرکز پایش تصویری قم افتتاح شدطرح ملی کنترل فشارخون در قم اجرا می‌شودارتقاء مهارت‌های اجتماعی دانشجویاندانشگاه قم در ردیف دانشگاه های بین المللی استانتخابات انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان قم برگزارشد110 طرح نیمه تمام صنعتی در قم به بهره برداری می رسدکشف 90 کیلوگرم مواد مخدر و دستگیری باند 11 نفره جرایم سایبری در قمیک وقف با چند شرط جالب در قمکشف حدود 48 کیلوگرم انواع مواد مخدر در قمعدم ارائه خدمات به مشمولان غايب در قمپل طغرود در محور قم – جعفریه افتتاح شد۱۱ زن در یکی از استخر‌های قم مسموم شدندویژه‌برنامه‌های شب‌های قدر حرم حضرت معصومه(س) اعلام شدخاک بر سر کسی که در حوزه دنبال مقام و منصب باشدبرگزاری محفل انس با قرآن مددجویان بهزیستی استان قمتوسعه و پیشرفت استان‌نیازمند مشارکت نخبگان  و دانشگاهیان است قلب ماه رمضان لیلة القدر استدستگيري سارق منزل و اعتراف به 3 فقره سرقت در قماضافه خدمت مشمولان غايب داراي کسرخدمت ايثارگري بخشیده شدخانواده شهدا وایثارگران‌ اسوه های صبر و استقامت هستنداطاعت از فرامین رهبری و ترویج فرهنگ دفاع مقدس راهگشای مشکلات جامعه استسه گزارش از متن و حاشیه های پیدا و پنهان نمایشگاه بین المللی قرآن کریمآیین گرامیداشت «هفته مقاومت و پیروزی» در قم برگزار شدکشورهای عربی حکومت ها را بر پایه عدالت امام علی(ع) بنا کنندکشف محموله میلیاردی پارچه رومبلي قاچاق در قمکشف بیش از 25 کیلوگرم انواع مواد مخدر در قماجرای تمهيدات ترافيكي ويژه شب هاي قدر در هسته مركزي شهرقمحضور استاندار قم در ضیافت افطاری فرزندان بهزیستیضیافت افطار فرزندان بهزیستی به میزبانی آیت الله سبحانیکلاهبردار و بازرس جعلی بیت رهبری در قم دستگیر شد