- 29 مهر 1398
- کد خبر 3683
- پرینت
- کپی لینک کوتاه
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی فردونیوز؛دکتر محمد حسین مختاری ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی به همراه هیئتی روز سه شنبه ۲۲ مهرماه به اندونزی سفر کردند و در جریان این سفر دیدارهای مختلفی از مراکز علمی و دانشگاهی و دیدارها، نشستها و همایشیهای علمی در این کشور خواهند داشت.
افتتاح بخش مطالعات فقه جعفری و شافعی با ابتکار و همکاری دانشگاه مذاهب اسلامی و با سخنرانی دکتر مختاری و همچنین رییس دانشگاه رادن فتح اندونزی در این دانشگاه از جمله برنامه های این سفر می باشد.
گفتنی است همکاریهای علمی و پژوهشی دانشگاه مذاهب اسلامی در دو سال اخیر با دانشگاهها و مراکز مختلف علمی اندونزی گسترش یافته و تبادلات علمی، برگزاری همایش های مشترک و اعزام هئیت هایی از اساتید و اعضای هیئت علمی دو دانشگاه توسعه فراوانی داشته بطوریکه سال گذشته اتاق همکاریهای مشترک علمی ایران و اندونزی در دانشگاه مذاهب اسلامی راه اندازی گردید.
در راستا و ادامهی این همکاریهای گسترده علمی، پژوهشی و آموزشی دانشگاه مذاهب اسلامی با دانشگاههای اندونزی، بخش مطالعات فقه جعفری و شافعی در دانشگاه رادن فتح اندونزی از سوی دانشگاه مذاهب اسلامی راه اندازی گردید.
دکتر مختاری ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی در این مراسم به ضرورت پژوهش در زمینه #مطالعات_تطبیقی و #مقارن میان مذاهب اسلامی تاکید کرد و گفت: دانشگاه مذاهب اسلامی در زمینه مطالعات تطبیقی و مقارن پیشگام و سرآمد است و میتواند تجربه موفق خود در این زمینه را در اختیار کشورهای اسلامی قرار دهد.
وی خاطر نشان کرد: با راه اندازی بخش مطالعات فقه جعفری و امامیه در دانشگاه جامع اسلامی رادن فتح، دانشگاه مذاهب اسلامی در زمینه راه اندازی مطالعات و پژوهشهای مقارن در اندونزی نیز پیشگام است.
پرفسور محمد شیرازی رییس دانشگاه جامع اسلامی رادن فتح نیز در سخنانی با ابراز خرسندی از راه اندازی بخش فقه جعفری و شافعی به ابتکار دانشگاه مذاهب اسلامی در این دانشگاه از دکتر مختاری بخاطر توسعه روابط علمی میان دو کشور قدر دانی کرد.
وی افزود: سال گذشته ۱۰ استاد و هیئت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی به اندونزی سفر کردند و جلسات و نشست های متعددی برگزار کردند و قدمهای اجرایی تفاهم نامه دو سال قبل دو دانشگاه را عملیاتی کردند که یکی از توافقات تاسیس کرسی فقه جعفری بود که امروز محقق شد.
رییس دانشگاه جامع اسلامی رادن فتح با اشاره به سفر خود به ایران و بازدید از دانشگاه مذاهب اسلامی، گفت: در دیدارها و بازدید هایی که داشتم مثلا کتابخانه بزرگ امام خامنه ای سنندج پراست از کتاب ها و منابع شافعی و در قم نیز منابع بسیار زیادی از فقه جعفری موجود است که ما در این زمینه نیازمند کمک هستیم و از دانشگاه مذاهب اسلامی بخاطر فراهم نمودن این بستر تشکر می کنیم.
وی ابراز امیدواری کرد با قالبهای پژوهشی و تعاملی که بین دو دانشگاه برگزار میشود بتوانیم از این ظرفیت بهره مند شویم.
نقد و بررسی عناصر اصلی هرمنوتیک فلسفی
کنفرانس "روش شناسی فهم متن و هرمنوتیک مدرن" در دانشگاه سونان کالیجاکای اندونزی با حضور اساتید برجسته از کشورهای مختلف از جمله ایران و با سخنرانی دکتر مختاری ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی نیز برگزار شد.
دکتر مختاری ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی در این کنفرانس سخنرانی خود را با عنوان "نقد و بررسی عناصر اصلی هرمنوتیک فلسفی" به زبان انگلیسی ارائه نمود.
دکتر مختاری در ابتدای سخنرانی خود با بیان اینکه هرمنوتیستهای فلسفی اساساً اعتقاد ندارند که هرمنوتیک، معنا شناسی باشد، چون معناشناسی از لوازم مباحث معرفت شناسی است، گفت: موضع و پایگاه معنا شناسی در اپیستمولوژی است در حالیکه پایگاه هرمنوتیک فلسفی در آنتولوژی است و فرق بین این دو آشکار است.
وی افزود: از نظر آنها هرمنوتیک به تأویل، نظر دارد در حالیکه معنا شناسی با دستور زبان و مباحث نحوی و امثال آن مواجه است. آنان میگویند وقتی انسان هرمنوت باشد دیگر نیازی به بحث معنا شناسی ندارد چون خود هرمنوت بودن حاکی از معانی وجودی است و احتیاجی نیست که تحلیل منطقی شود.
استاد فلسفه حوزه و دانشگاه طرح این سوال که مقصود از معنا از نظر هایدیگر چیست؟ گفت: از نظر وی هنگامی که معنای امری یا چیزی بر ما روشن شده باشد ما با آشکارگی آن مواجه گشتهایم. معنا در تفکر هایدگر اگر با مفهوم و تعریف متضاد نباشد مساوق آن نیز نیست. چه آنکه مفهوم امری حصولی است ولی معنای کاملا حضوری است. معنای یک چیز زمانی بر ما آشکار میشود که در یک نسبت حضوری آن چیز برای ما حاضر باشد.
دکتر مختاری ادامه داد: هر چند راههای زیادی برای کشف مفهوم یک چیز وجود دارد مانند رجوع به فرهنگنامهها و مطالعه و کسب اطلاعات پیرامون، اما هیچیک معنای آن را برای ما آشکار نمیسازد لذا میتوان گفت که مفهوم از مکاسب است و معنا از مواهب.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی به نطر هایدگر و گادامر در این باره پرداخت و بیان داشت: هرمنوتیستهای فلسفی از جمله گادامر از سیالیت و تغییر پذیری فهم سخن میگویند و وجود معنای ثابت در فهم متن را انکار میکنند چون تنها راه تحقق فهم را از طریق گفتگو دیالوگ میان افق معنایی متن و افق معنایی مفسر و آمیختگی این دو افق امکان پذیر میدانند و از طرفی افق حاضر را داری ثبات و تعین نیم باشد از این رو به اعتقاد ایشان اصلا نمیتوان به تفسیر و تأویل قطعی گشت.
وی افزود: مفسر محوران اعم از ساختارشکنان و هرمنو تیستهای فلسفی با حذف نیت و قصد متکلم و بی اهمیت جلوه دادن نقش وی در فهم معنای اثر یکی از ارکان کلیدی تفسیر را نادیده گرفتند. زیرا هدف و رسالت مفسر وصول به پیام مؤلف است و نیز تلاش در جهت دست یافتن آگاهی است که در ورای الفاظ جدیدی دست یابد-که این هم به طور جدی جای تامل دارد- باز هم نمیتوان اراده و قصد پدید آورنده اثر را که در حقیقت عامل اصلی پیدایی آن است را مورد انکار قرار داد.
دکتر مختاری با بیان اینکه اساساً ملاک و مناط تحقیق صحت یا عدم صحت تأویل و تفاسیر یک متن این است، اظهار داشت: اساساً رسالت اصلی مفسر باز سازی قصد و منطق مؤلف است که سرانجام به معیار و ملاکی در باب تأویل و تفسیر منجر میگردد و آن باز شناسی قصد بنیادین و گوهری مؤلف است.
وی افزود: اگر قرار باشد در تفسیر متن نقش مؤلف نادیده گرفته شود و معنای متن تابع فهم مفسر باشد پس فلسفه آفرینش زبان و نیز چینش واژگان توسط پدید آورنده متن چیست؟ آیا در این صورت که معنا بسته به اراده و فهم مفسر باشد و او به دلخواه هر معنایی را بر متن تحمیل کند، باب گفتگو و تفاهم به طور کلی بسته نمیشود؟
استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: این در حالیست که خداوند برای ایجاد ارتباط زبان را به بشر ارزانی داشته تا با به کارگیری آن زمینه برقراری ارتباط با دیگران را فراهم کند و به تعبیری زبان یکی از توانایی ذهن انسان برای ایجاد ارتباط و انتقال پیام است و بیان و گفتار نمود خارجی این توانایی است.
وی با اشاره به اینکه به تعبیر دیگر فطرت اجتماعی آدمی برای بیان مقصود خویش او را به سمت به کارگیری زبان و تکلم هدایت نموده تا گامی به سوی رفع نیازهایش گردد، بیان داشت: بدیهی است مفهومی که الفاظ به واسطه وضع بر آن دلالت میکند و متکلم آن را برای انتقال منویات و مقاصد خویش در قالب جمله به کار میبرد را معنا میگویند و معنا در کل تصوری در نظر گرفته میشود که از مصادیق جهان خارج در قالب واژهها پدید میآید.
*تفکر مبتنی بر عدم تعین با عدم قطعیت در اثر، تفکر جنجال برانگیز در فلسفه جدید* رییس دانشگاه مذاهب اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود، تفکرات جنجال برانگیز در فلسفه جدید نظیر اندیشه های دریدا و هرمنوتیست های فلسفی، تفکر مبتنی بر عدم تعین با عدم قطعیت در اثر است. این دیدگاه دست یافتن به هر گونه تفسیر درست با غلط از متن را امکان پذیر نمیداند. نظریه پردازان متعددی به ردّ این تفکر مبادرت ورزیدهاند. هرش از جمله اینهاست.
وی ادامه داد: اساساً معناداری متن منوط به قصد مؤلف یا فهم خواننده است. و اصلا حقیقت یا قوام معنای متن وابسته به نیت مؤلف است. جدای از آگاهی و نیت انسانها چیزی به عنوان سرزمین جادویی معانی وجود ندارد. هرگاه معنا رابطه و نسبتی با واژگان پدید آید شخصی این ارتباط و پیوستگی را برقرار کرده است.
دکتر مختاری خاطر نشان کرد: از سوی دیگر باید بپذیریم که عدم تعین خود ناگزیر از تعین است حتی آنجا که ما در برخورد با یک اثر اعلام میداریم که معنای اثر بین چند معنای متعین معلق است. در این حالت هم عملا میدان عدم تعین را به حد احتمالات متعین فوق محدود و منحصر کردهایم به عبارتی دیگر به تعین دیگر دست یافتهایم.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی خاطرنشان کرد: اساسا عدم توجه به قصد مؤلف و تمرکز بر محوریت مفسّر در فهم معنای اثر منجر به نسبیت گرایی میگردد، در حالی که نسبیّت در معارف بشری راه ندارد.
تقسیم کار میان معبد، مدرسه و مدیا سبب چالش در ارزشهای شهروندی است
خانم دکتر جمیله علم الهدی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز که به همراه ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی به اندونزی سفر کرده است، در سمینار بینالمللی اسلام معاصر در دانشگاه جامع اسلامی رادن فتح اندونزی در دانشگاه پلمبنگ طی سخنانی به بررسی موضوع ارتقاء تربیت شهروندی به کمک تبیین تعالیم دینی پرداخت.
وی با بیان این که برای ارتقاء تربیت شهروندی دو راه پیش روی ماست، گفت: یکی تقویت اخلاق شهروندی به کمک آموزش تعالیم دینی و دیگری بازتعریف شهروندی به کمک تبیین تعالیم دینی است که این دو راه می تواند بنابر موقعیت بطور مکمل و یا بطور مجزا توسط سیاستگزاران و برنامه ریزان تعلیم و تربیت کشورها مورد استفاده قرار گیرد.
دکتر علم الهدی با اشاره به این که در منابع فارسی که به حوزه تربیت شهروندی با نگاه اسلامی پرداخته شده است معمولا از دو نکته غفلت شده است، افزود: یکی: تعارض درونی ارزشهای شهروندی مثلا ارزش رفاه و ارزش برابری است و دیگری؛ فروبستگی ساحت معنوی دنیای مدرن و فقدان زمینه های عاطفی لازم برای رشد ارزشهاست.
وی خاطرنشان کرد: ادیان ابراهیمی و اغلب رویکردهای دینی بر ارزشهای اخلاقی همچون صلح، نوع دوستی، فداکاری، محبت، زهد و دنیاگریزی تاکید دارند. ولی در نهادهای تربیتی مدرن این ارزشها و فضایل اخلاقی ازامورعقلانی یعنی آن ارزشهای معرفتی که در علم و فناوری مورد تاکید است نظیر صحت، دقت، سرعت و سهولت جدا می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: در دانشگاه ها و مدارس تعالیم اخلاقی ودینی موضوع یا ابژه مطالعاتی است که به خصوص در علوم انسانی مورد توجه می باشد ولی در تجربه های تحصیلی جایگاه معین و رسمی و مهمی ندارند. برنامه های درسی تخصصی و عمومی بر مهارتهای خواندن نوشتن حساب کردن مهارتهای تحقیق مهارتهای تحلیل و استدلال متمرکز هستند. یعنی ارزشها و فضایل معرفتی در اغلب فرصتهای یادگیری تجربه می شود. پس جریان تربیت رسمی در دانشگاه و مدرسه زیر تاثیر عقلانیتی است که به شناخت علمی و فناورانه فروکاسته است و از تجربه های هنری و همچنین تجربه های ایمانی و اخلاقی بطور رسمی خالی شده است.
این استاد دانشگاه بیان داشت: پرستش، تقدیس، از خودگذشتگی، فداکاری، عشق ورزی و تجربه هایی نظیر آن از برنامه های رسمی مدارس و دانشگاه ها حذف شده و در عوض اینگونه تجربیات در معابد و مراکز دینی و با نظارت اولیای ادیان بطور وسیع و متنوع روی می دهد. علاوه بر این تجربه های هنری و زیبایی شناختی نیز تا حدودی از دانشگاه و معبد خارج و بطور متنوع تر و گسترده تر به سینما و رسانه منتقل شدند. این نوع تقسیم وظایف میان دانشگاه معبد و سینما بخشی از پروژه مدرنیزاسیون قلمداد می شود که البته فواید زیادی هم دارد.
خانم دکتر علم الهدی با بیان این که تخصصی شدن و تقسیم کار میان سینما، دانشگاه و معبد برخلاف فواید فراوان، سبب شده سیاستها و برنامه های تربیتی به گونه ای نامتعادل و فانتزی صورتبندی شوند، گفت: زیر تاثیرات پروژه مدرنیزاسیون ما امروزه به جای نهاد تعلیم و تربیت با صنعت تعلیم و تربیت روبرو هستیم و هدف از برنامه های تربیتی رایج دراین صنعت، ساختن شهروندان ایده آل برای شهر های صنعتی و فراصنعتی است.
وی افزود: تقسیم کار میان مدرسه، معبد و مدیا که بخشی از پروژه مدرنیزاسیون می باشد به دلیل القاء برخی ماموریتهای متعارض نمی تواند تربیت شهروندی را که بر یکپارچگی امر تربیت اتکا دارد به سرانجام برساند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان این که به واقع ارزش رفاه و ارزش عدالت دو ارزش نهایی در تربیت شهروندی هستند، ولی رفاه طلبی با فداکاری و عدالت خواهی با سوداگری ناسازگارند، اظهارداشت: همچنین مشارکت که در گرو پذیرش آراء مختلف یا حتی مخالف است با خودبسندگی ناشی از استقلال رای سازگار نیست. کار دشوار هماهنگی میان مراکز دینی و مراکز آموزشی و مدیا در فائق آمدن بر همین نوع تعارضات اساسی در تربیت شهروندی است.
علم الهدی تاکید کرد: به نظر می رسد تلفیق معنویت و عقلانیت و زیبایی می تواند به شکل گیری و توسعه روایتی از تعلیم و تربیت کمک کند که ساحت های مختلف زندگی انسان را در بر گرفته تربیت علمی را به تربیت هنری، تربیت بدنی، تربیت دینی، تربیت اقتصادی گره بزند و در مجموع همه این عرصه های تربیتی را ارتقاء بخشد.
وی با بیان این که جامعه مدرن به رغم تمام پیشرفتهای مادی به فقر معنویت دچار می باشد، گفت: دستاوردهای علم وفناوری نیز درتامین و گسترش سلامت، رفاه، خوشبختی و پیشرفت، با پیامدهای ناخواسته ای همچون فقر و تبعیض و ستم و خشونت همراه شده است. همه این شوربختیها که امروز گریبانگیر نسل ماست هرچند حاصل عوامل اجتماعی متنوعی است ولی به نحوی در فقر معنویت نیز ریشه دارند.فقر معنویت حاصل دوگانه ایمان و عقل است یعنی تفکیکی که بطور مبنایی و اساسی میان عقل و ایمان پدید آمده با صورتبندی عقلانیت در قالب علم و فناوری و صورتبندی ایمان و دیانت در قالب باورها و رفتارهای مناسکی و مراسم آئینی، سکولاریسم و فقر معنوی حاصل از آن را افزایش داده است.
این استاد دانشگاه دین گریزی را به مثابه خصلت عصرجدید حاصل تجزیه عقلانیت دینی عنوان کرد و اظهار داشت: تفکیک مدنیت از دیانت حاصل تفکیک معنویت از عقلانیت است که سبب شده علم و فناوری و سیاست و اقتصاد، اموری عقلانی ولی فارغ ازمعنویت و ایمان باشند. از سوی دیگردیانت نیز که بطور اساسی برعبادات و مناجات و خدمات امدادی متمرکز است بکلی هویت خود را در جدایی از اقتصاد و سیاست و سایر امور عقلانی حفظ کرده است.
وی درپایان خاطرنشان کرد: از یکسو معنویت های دست ساخته و متنوعی که مرموزانه در حال گسترش است بیش از گذشته ضرورت تلفیق معنویت با عقلانیت و ضرورت ارزیابی و اعتبارسنجی انواع معنویت را نشان می دهد و از سوی دیگر توسعه خشونت صنعتی شده رفع فقر معنوی را به ظهور معنویت در ساحت های مختلف زندگی اجتماعی گره می زند.
برگزاری نشست علمی "نقش دانشگاهیان در ایجاد وحدت و همگرایی میان مسلمانان" در کالج اسلامی جامعة المصطفي اندونزی
نشست علمی "نقش دانشگاهیان در ایجاد وحدت و همگرایی میان مسلمانان" در کالج اسلامی جامعة المصطفي در اندونزی با حضور اساتید و دانشجویان این مرکز و سخنرانی ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی و هئیت همراه برگزار شد. دکتر محمدحسین مختاری در ابتدای این نشست با بیان این که پیامبر بزرگوار اسلام بر اساس آموزه های وحیانی اسلام امت واحدهای را پایه گذاری کردند، گفت: در حقیقت پیامبر بزرگوار اسلام بر اساس آیه "انما المومنون اخوه" در آغاز اسلام در مدینه، پیمان برادری و برابری را بین اصحاب و مردم، بین خودشان و اصحاب برقرار کردند و با اعتقاد به پیمان برادری در حقیقت به دنبال تاسیس و شکل گیری امت اسلامی بودند. وی افزود: پیامبر بزرگوار اسلام در این راستا مرارت ها و سختی ها و مصائب فراوانی را متحمل شد و تلاش ها و مجاهدت های فراوانی کرد تا جلوی پراکندگی و تفرقه را بین مسلمانان بگیرد و یک جامعه متحد و یک حکومت اسلامی همراه با امت واحده اسلامی بسازد تا مسلمانان زیر پرچم توحید به سعادت و کمال برسند. رییس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به آیات متعدد در قرآن کریم راجع به وحدت اسلامی و وحدت میان ادیان توحیدی، اظهار داشت: این آیات همگان را تشویق می کند که همه با هم یک منطق و یک شعار داشته باشیم و آن، شعارِتوحیدی و عبودیت، سرخم نکردن در برابر استعمار و استثمار باشد و همه تن به عبودیت خداوند متعال دهیم. دکتر مختاری خاطرنشان کرد: امروز ما در جامعه ای زندگی می کنیم که موانع و کارشکنی های فراوانی در ایجاد وحدت میان جوامع اسلامی وجود دارد و نقش استکبار جهانی را نباید نادیده بگیریم چراکه دشمنان به دنبال ایجاد انشقاق، فتنه، شکاف و پراکندگی میان امت اسلامی هستند. وی افزود: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند امروز گروهک های ضاله افراطی به نام اسلام و مولود در دست استکبار جهانی و انگلیسی ها برای مخدوش کردن چهره اسلام عزیز تلاش می کنند و باید در برابر آنها مقابله کرد و عالمان، دانشگاهیان و دانشجویان رسالت و مسئولیت خطیری در آگاهی بخشی به جامعه و نشان دادن راه صحیح و ناب اسلام به جامعه و زدودن جهل و تعصب بردوش دارند به گونه ای که جامعه را از ظلمت جمود فکری،جهل، تعصب و خودخواهی ها نجات دهند. دکتر مختاری بیان داشت: اگر این راه را در پیش بگیریم، تمدن نوین اسلامی که مقام معظم رهبری تاکید دارند در جامعه محقق خواهد شد. یعنی برای پیشرفت همه جانبه جامعه اسلامی همه باید تلاش کنیم و تمدن نوین اسلامی چون متکی بر اخلاق دینی است لذا پویا و بالنده و توأم با نشاط، بصیرت و عقلانیت است و جامعه را به سمت فلاح و رستگاری پیش میبرد. در ادامه این نشست خانم دکتر جمیله علم الهدی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در سخنانی به نقش جنبه های تعلیمی و تربیتی در تحقق وحدت اسلامی پرداخت و بیان داشت: این دانشگاهیان و حوزه های علمیه هستند که باید زمام تعلیم و تربیت جامعه را بر عهده داشته باشند و اخلاق و کرامت انسانی را تضمین کنند. وی افزود: از طرفی هم تمدن غرب برای جامعه آسیب سازست و خبری از اخلاق و کرامت انسانی در تمدن غرب نیست و از کرامت و ارزش و بهای زن غافل است و این تمدن اسلامی است که اخلاق را به ارمغان میاورد و تعلیم و تربیت اسلامی که پایه های محکم تمدن اسلامی است جامعه را به سمت کمالات سوق می دهد و یک مدینه فاضله ای را تاسیس می کند. دکتر جمیله علم الهدی خاطرنشان کرد: اسلام با معارف همه سویه که از غنای خاصی برخوردار است توام با خرد و عقلانیت یک جامعه اخلاقی، متحد و یکپارچه ای را به ارمغان آورده است و دانشگاهیان و علما در تبیین آن نقش بسزایی دارند. در پایان این نشست حجت الاسلام و المسلمین دکتر متقی رئیس کالج اسلامی جامعه المصطفی در اندونزی ضمن خیر مقدم به مهمانان و اعضای هیئت اعزامی دانشگاه مذاهب اسلامی، گزارش اجمالی از این مجموعه دانشگاهی ارائه داد.
پایان پیام
این مطلب بدون برچسب می باشد.