به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی فردونیوز؛ به نقل از خبرگزاری فارس، نقش روحانیت در طول تاریخ ثابت شده به طوری که در زمینه رسیدگی به دین مردم، اخلاق جامعه و حل مشکلات مردم به طور مخلصانه در عرصه‌ها و شرایط گوناگون ایفای نقش کردند و وظیفه و دین خود را انجام دادند.

روحانیت شیعه مبارزات و مجاهدت‌های عدالتخواهانه‌ای در برابر حاکمان جور، ستم و طاغوت‌ها انجام دادند که علاوه بر تحمل سختی‌ها، به شهادت این عالمان منتهی شده است.

 عالمان دینی از نسل ائمه معصومین علیهم السلام نیز در این عرصه جانفشانی کردند و در این راه جان خود را از دست دادند وجود بقاع امامزادگان شاهد مظلومیت آنها در دفاع از دین است.

 روحانیون در دوران بحران مانند عرصه را خالی نکردند و برای حل مشکلات مردم گام برداشتند. شاهد بودیم در سیل اخیر نیز طلاب و روحانیون حضوری چشمگیر در کمک‌رسانی و ارائه خدمات داشتند که به منظور آشنایی بیشتر با خدمات ارائه شده با حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن زمانی، رئیس ستاد حوزوی مدیریت بحران و حوادث غیرمترقبه حوزه علمیه به گفت‌وگو پرداختیم.

فارس: طلاب در زمان بحران چه عملکردهایی دارند؟ این تجربه‌ها چه کاستی‌هایی دارد؟

رسیدگی به مردم سیل زده و زلزله زده تجربه جدیدی بر تجربیات گذشته روحانیون افزود که به صورت خودجوش در مناطق مربوط حاضر شدند و به خدمت‌رسانی پرداختند.

از جمله تجربه‌های حضور روحانیون سال 56 در زلزله زرند بود که رهبر معظم انقلاب و شهید هاشمی نژاد نیز در آن حضور جدی داشتند و به ساماندهی و سازماندهی می‌پرداختند.

اطلاع‌رسانی جامع به طلاب و فراهم‌سازی امکانات برای حضور طلاب در این مناطق نیاز بود.

فارس: چگونه ستاد بحران در مرکز مدیریت حوزه تشکیل شد؟

 تجربه زلزله سر پل ذهاب در سال گذشته جرقه تشکیل ستاد بحران در مرکز مدیریت حوزه را زد تا با برنامه‌ریزی نقاط ضعف برطرف شود. تشکیل این ستاد هم پوشانی و همیاری بین پنج تا 6 نهاد بزرگ حوزوی بود.

تشکیل ستاد با دستور آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه صورت گرفت که نهادهای حوزوی مانند حوزه‌های علمیه برادران، مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران، جامعة الزهرا، دفتر تبلیغات و مرکز خدمات حوزه‌های علیمه و جامعة المصطفی به عضویت آن درآمدند.

فارس: تشکیل ستاد بحران چه برکات و مزایایی به همراه داشت؟

از جمله برکات این ستاد می‌توان به گسترش اطلاع‌رسانی و امکانات لازم مانند ایاب و ذهاب برای حضور طلاب اشاره کرد.

هماهنگی در تقسیم نیروها از دیگر نقاط قوت بود. حدود 2 میلیارد تومان در مجموع کمک‌های نقدی و غیر نقدی برای زلزله سرپل ذهاب و شهرستان‌های اطراف جمع‌آوری شد تا با ساماندهی حدود 2 هزار طلبه به خدمت‌رسانی بپردازند.

با کسب این تجربه موفق ستاد بحران به صورت ثابت باقی ماند تا در صورت وقوع حادثه آماده خدمت باشد و در زمان بحران وارد میدان شود.

فارس: فعالیت ستاد بحران در زمان وقوع سیل چگونه بود؟

در زمان وقوع سیل آق قلا ستاد بحران در منطقه تشکیل شد و به انجام وظیفه پرداخت و به تبع آن با وقوع سیل در لرستان و خوزستان ستاد بحران در این استان‌ها نیز تشکیل شد البته ستاد مرکزی بحران در قم بود.

مدارس حوزه‌های علمیه در مرحله بعدی تعطیل شد و مدیران، کارکنان و اساتید و طلاب برای کمک به مردم سیل‌زده اعزام شدند.

 طی این مدت حدود هزار و 500 نفر طلبه در مناطق سیل زده حاضر شدند و به خدمات‌رسانی پرداختند. ستاد بحران در تمام استان‌ها طی مراحل بعد تشکیل شد.

مبلغ 50 میلیون تومان از سوی اعضا در یک حساب جمع‌آوری شد تا برای کمک به استان‌های مورد نیاز هزینه شود و مردم بتوانند نیازهای اولیه خود را تأمین کنند.

همچنین حساب مشترکی برای جمع‌آوری کمک‌های نقدی طلاب و روحانیون کل کشور به مردم سیل زده افتتاح شد که طی آخرین بررسی حدود یک میلیارد و 800 میلیون تومان کمک‌های طلاب بوده است. این مبلغ به استان‌های سیل زده اختصاص پیدا کرد تا برای نیازهای ضروری هزینه و ارسال شود.

کارمندان حوزه‌های علمیه پنج نهاد کشور حقوق چند روز خود را برای کمک به حساب‌های مربوطه واریز کردند. کمک‌های غیر نقدی شامل ده‌ها کامیون بود که با مشورت هلال احمر، ستاد بحران کشور و حضور در منطقه و مشورت با مدیران ستادی سه استان تهیه پوشاک، خوراکی های خشک و بسته بندی شده، لوازم بهداشتی، وسایل لایروبی برای منازل مردم در دستور کار قرار گرفت.

محموله‌ای معادل 650 میلیون تومان در نوبت اول ارسال شد و ساماندهی حضور طلاب و روحانیون از دیگر اقدامات است.

فارس: آماری از حضور طلاب در مناطق ذکر بفرمایید و نحوه حضور آنها چگونه بوده است؟

با آمارگیری حدود 12 هزار نفر طلاب و روحانیونی بودند که در طول دو ماه در این مناطق حضور پیدا کردند. اکثریت طلاب و روحانیون بدون لباس روحانیت مشغول خدمت شدند تا بتوانند فعالیت بیشتری داشته باشند و برخی طلاب بیان می‌کردند برای خدمت خالصانه‌تر این اقدام انجام شد تا کسی آنها را نشناسد.

بیش از 90 درصد طلاب روحانیون غیر معمم حضور داشتند و کمتر از 10 درصد معمم بودند. زمانی که از یک طلبه معمم پرسیدم چرا معمم حضور پیدا کردی بیان کرد تا مردم راحت‌تر و با آرامش بیشتری مشکلاتشان را مطرح کنند و به این وسیله در دو بخش خدماتی و آرامش‌بخشی و دینی فعالیت می کرد البته مردم روستا این فرد را نمی‌شناختند و شائبه ریا در کار نبود.

طلاب و روحانیون در خوزستان بیشترین حضور را داشتند زیرا سیل گستره بیشتری از خوزستان را نسبت به استان‌های دیگر فرا گرفته بود.

حدود 8 هزار نفر در خوزستان و 4 هزار نفر در لرستان، تعداد اندکی در گلستان و در مجموع بالغ بر 12 هزار نفر تعداد طلاب حاضر در مناطق سیل زده بود.

فارس: برای خدمات‌رسانی شفاف و بهتر طلاب چه اقدامی انجام شد؟

اطلاع‌رسانی انجام شد تا طلاب ابزارهایی مانند بیل و کلنگ برای لایروبی ببرند. هدف طلاب خدمت‌رسانی به مردم سیل زده و نجات مردم بود ولی تصویر روشنی از نوع خدمتشان نداشتند که در این بخش با حضور در منطقه بررسی شد، چه کارهایی از عهده طلاب برمی‌آید و مجموعه کارها با مشورت مدیران حوزه در استان های لرستان و خوزستان جمع‌بندی شد و شرح وظایف طلاب برای اعزام تدوین شد تا خود را آماده کنند.

بخشی خدمات عمومی و مشترک بود که از عهده دیگر مردم نیز بر می‌آمد. ساختن سیل بندها و موانع در اطراف روستاها، شهرها، مراکز، منازل، مساجدی که در معرض سیل هستند، نجات اثاثیه و اموال مردم، لایروبی منازل، مساجد و ساختمان‌ها بیشترین حجم فعالیت طلاب در مناطق بود. توزیع و ارسال کالاهای مورد نیاز مردم به سیل‌زدگان از دیگر امور بود.

بخش دیگر خدمات فرهنگی و دینی طلاب بود که به این منظور به تشویق مردم دیگر استان‌ها برای کمک‌رسانی و امدادرسانی می‌پرداختند.

اقامه نماز جماعت، پاسخگویی به سؤالات شرعی به ویژه در موضوعات مرتبط با شرایط بحران در زمینه کمبود آب و سرویس‌های بهداشتی، آرامش‌بخشی و ترویج فرهنگ بردباری، صبر و تحمل مشکلات ناشی از سیل و ویرانی‌ها به مردم، ترویج فرهنگ اخلاق اسلامی خاص شرایط بحران مانند رعایت عدالت در توزیع و دریافت کالاها، ایثار و رسیدگی به ضعفا و امانتداری اموال مردم هجرت کرده، برگزاری مراسم دینی به مناسبت اعیاد و وفات ائمه علیهم السلام و بزرگان دین، برگزاری جنگ شادی ویژه دانش‌آموزان از سوی طلاب متخصص تربیت کودکان و نوجوانان و ارائه مشاوره‌های روانشناسانه به افراد آسیب دیده روحی بخشی دیگر از اقدامات مورد نیاز بود.

فارس: حوادث و بحران‌های شرایط روحی افراد را به می‌زند، آیا در این زمینه نیز تمهیداتی صورت گرفته است؟

بر اساس گزارش هلال احمر در جریان زلزله بم به دلیل آنکه افراد آسیب‌دیده روحی درمان نشدند، به افسردگی دائم دچار شدند بنابراین یکی از واجبات دستگاه‌ها بر این امر قرار گرفت که اگر کسی از بازماندگان دچار بحران روحی شده باشد، بتوان با مشاوره روحی و روانشناسی او را زودتر درمان کرد.

 استقرار روحانی در همه روستاهای استان‌های سیل زده کشور انجام شد تا اندازه‌ای که این استان‌ها اشباع شدند.

فارس: چه خدماتی در این حادثه از عهده دستگاه‌های دولتی برمی‌آمد؟

با کارشناسان استان‌ها صحبت شد و نامه‌ای از سوی مدیر حوزه‌های علمیه به مسؤولان کشور فرستاده شود و در زمینه حل مشکل آب‌های پیرامون روستاها و شهرها تا برای جلوگیری از بیماری‌ها و پشه‌ها مانند مالاریا و وبا برنامه‌ریزی شود.

 این تهدید وجود داشت و اگر معضل بیماری بروز می‌کرد بسیار بدتر از سیل بود. تخلیه آب‌ها از روستاها از سوی دستگاه‌های دولتی باید انجام می‌شد و همچنین ایجاد کانال‌های بزرگ برای خروج آب از این مناطق در دستور کار باید قرار می گرفت

فارس: آیا اقدامات پیشگیرانه در زمینه پیشگیری و کاهش خسارات سیل خوزستان انجام شد؟

با وقوع سیل در لرستان مدیران حوزوی جمع شدند و احتمال وقوع سیل در خوزستان را بررسی کردند تا پیشگیری‌های لازم در این زمینه انجام شود.

در مجموع آبریز پنج سد در منطقه و استان‌های مجاور به سمت خوزستان است واین احتمال داده شد که اگر بارندگی ادامه پیدا کند و سدها در استان لرستان و استان‌های دیگر لبریز شود و یا بشکند از اکنون باید به فکر باشیم و برای پیشگیری از شکستن سد دریچه‌های سدها را باز کنند.

جلسه‌ای با مسؤولان سازمان آب و متخصصان آب‌شناسی منطقه برگزار کردیم و بیان شد اگر خروجی آب سدهای مشرف بر خوزستان دو برابر وضع کنونی شود چه عوارضی در منطقه دارد که پاسخ دادند به طور احتمالی 40 روستا در خطر سیل قرار می گیرد.

با سه برابر شدن خروجی آب 140 روستا، چهار برابر شدن خروجی آب 10 شهر و بیش از 100 روستا در خطر قرار می‌گیرد. برای جلوگیری از آسیب‌ها و خطرات ساخت سیل بند اطراف روستاها در دستور کار قرار گرفت که طلاب اقدامات لازم را انجام دادند.

حفر کانال‌های خروج آب از دیگر تدابیر بود که انجام نشد زیرا از عهده طلاب بر نمی‌آمد و دستگاه‌های دولتی باید این کار را انجام می‌دادند.

سابقه سیل برای پل دختر بررسی شد و به نتیجه رسیدیم که در این 60 تا 70 سال سیل وجود نداشته ولی قبل آن حتی سیل‌های بزرگتر وجود داشته است بنابراین باید فکری در این زمینه انجام می‌شد و پلی که جلوی پل دختر زده شده و این شهر به دلیل این پل به این نام نامیده شده نشانگر این است که سابقه سیل‌های عظیم در این مناطق وجود داشته است.

فارس: سیل امسال چه تجربه‌هایی برای مسؤولان به همراه داشت؟

مسؤولان ذی ربط باید از این سیل عظیم امسال تجربه بیاموزند و به شناسایی تمام مناطق سیل‌خیز کشور اقدام کنند و تمهیدات و مقدمات و تدابیری بیندیشند که در صورت وقوع سیل‌های قوی و مانند این سیل به جان و مال مردم آسیب وارد نشود.

اعضای هلال احمر در هنگام وقوع سوانح به دلیل آنکه دوره‌های تخصصی را گذراندند می‌توانند افراد آسیب دیده را نجات دهند. اعلام آمادگی برای همکاری با هلال احمر با تفاهم‌نامه مشارکت صورت گرفت تا دوره‌های کمک‌های  اولیه و نجات را بیاموزند و در صورت وقوع حادثه طلاب بتوانند به این امر به طور ویژه بپردازند.

فارس: حضور طلاب و بازخورد اقدامات انجام شده را چه طور ارزیابی می‌کنید؟

اگرچه همه طبقات در سیل اخیر محبت داشتند و در منطقه حضور پیدا کردند و خدمت کردند ولی حضور روحانیت ویژگی‌هایی از نگاه مردم داشت.

در بسیاری از روستاها روحانیت و طلاب نخستین گروهی بودند که وارد شدند که برای مردم قابل تقدیر است. نگاه کریمانه، مشفقانه و محبت‌آمیز طلاب به مردم  در این مناطق مشاهده شد و طلاب در هر سطحی به مردم ارج گذاشتند.

پایان پیام